حمیده بنیادی - دانشجوی کارشناسی ارشد،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور بوشهر
فاطمه کرمپور - استادیار، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور بوشهر

مقاله حاضر در چهارچوب معنی شناسی شناختی به بررسی دو طرحواره تصوری چشایی و بویایی در اشعار حافظ پرداخته است. نتایج حاصله از این پژوهش معلوم ساخت که آفرینش ابیات مبتنی بر این دو حس با تبعیت از نظام های استعاری و بهره گیری از ابزارهای شناختی چون استعاره، مجاز و طرحواره های تصوری همراه است. طرحواره های تصوریی که حافظ از آن ها در مفهوم سازی احساسات بهره های فراوان برده است، به مثابه امکانات شناختی بالقوه برای بسط عینی مفاهیم انتزاعی می باشد. کاربرد استعاره بر مبنای طرحواره در این دیوان نه تنها سبب افزایش ارزش ادبی، زیبایی و تاثیرگذاری اشعار آن شده، بلکه ابزار بسیار مهمی در تحلیل شناختی و درک معنایی آن محسوب شده است. نکته قابل تأمل در این پژوهش، توازن نسبی درکاربرد و درصد فراوانی دو طرحواره چشایی و بویایی نسبت به یکدیگر می باشد. و دیگر آن که، طعم شیرین و بوی زلف بیشترین درصد را در این دو طرحواره داشتند.

معنی شناسی شناختی ، طرحواره تصوری ، استعاره ، مفاهیم انتزاعی ، اشعار ،