مجتبی جهان اندیش - دانشیار بخش مهندسی راه و ساختمان و محیط زیست دانشگاه شیراز
سمیه امیری - دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی راه و ساختمان دانشگاه شیراز

تعیین میزان هدر رفت آب با جریان عبوری از محیط خاک در پروژه های ذخیره سازی آب، حفاری ها و چاه ها یکی از مسائل مهم در مهندسی زئوتکنیک می باشد. هرچند که مدل سازی مسائل پیچیده ی نشت و تراوش آبف امروزه توسط نرم افزارهای مبتنی بر روی اجزاء محدود با روش های عددی دیگر قابل انجام است، اما برآورد و تخمین اولیه میزان نشت با استفاده از روش های ساده و نسبتاً دقیقی مانند ترسیم شبکه ی جریان و روش قطعات، نزد مهندسین ژئوتکنیک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بسیاری از مسائل عملی در پروژه های ذخیره سازی آب با نشت و تراوش آب به حفاری ها یا جاده ها، یا در حالت تقارن محوری است یا می تواند با تقریب مناسبی با این حالت شبیه سازی شود. روش قطعات، از طریق تعیین فاکتور شکل برای قطعات مختلف محیطی که در معرض نشت آب قرار می گیرند، می تواند در مسائل دوبعدی جواب مناسبی برای این منظور بدست دهد، اما تاکنون این روش برای مسائلی که حالت تقارن محوری دارند، توسعه پیدا نکرده است. در این پژوهش روش قطعات به حالت تقارن محوری بسط داده شده است. برای تعیین فاکتور شکل قطعات در یک حالت، از روش اجزاء محدود استفاده شده است. از آنجا که در این حالت، فاکتور شکل قطعات تابعی از فاصله ی قطعه از محور تقارن نیز هست، هر کدام از قطعات از پیش تعریف شده در روش قطعات، در حالت تقارن محوری مدل سازی شده و با تغییر فاصله از محور تقارن هر بار فاکتور شکل آن تعیین شده است. نتایجاین حقیق به صورت نمودارهایی بی بعد ارائه شده که برای تخمین میزان نشت وتراوش در اینگونه مسائل، می تواند مورد استفاده مهندسین قرار گیرد.

تراوش، تقارن محوری، روش قطعات، اجزای محدود