مریم مظفری - کارشناسی ارشد، فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه ایلام
پریسا جعفری - دانشجوی کارشناسی ارشد، فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه ایلام

یکی از قواعد معروف فقه و حقوق در اسلام ، قاعده نفی عسر و حرج است؛ به این معناکه خداوند هیچ قانونی را که موجب عسر و حرج جامعه بشود، وضع نکرده است. در قانون مدنی نیز، ضمن بیان مسائلی چنین آمده است که: این ماده به زوجه اجازه داده است در مواردی که ادامه زندگی زناشویی، وی را در وضعیت عسر و حرج قرار دهد، با مراجعه به حاکم و اثبات حالت عسر و حرج، درخواست طلاق نماید. عام بودن این ماده برای زن این امکان را قرار داده که بدون توجه به مبنای ایجادی عسر و حرج، با اثبات علت موجه سختی و تنگی، خود را از علقه زوجیت رها سازد. در این نوشتار که با روش توصیفی تحلیلی گردآوری شده بابیان دلایل و مستندات قاعده، به ذکر یک سری از قواعد و ادله ی مختص در باب عسر و حرج پرداخته شده، و بر این اساس بدست آمده است که باتوجه به این قاعده، بر خلاف انعقاد عقد نکاح که منوط به رضایت و توافق طرفین است، در انحلال آن به زوج اختیارات بیشتری داده شده است و همچنین غیر از موارد فسخ که به طور محصور در قانون مدنی و شرع احصاء گردیده است، زوجین حق فسخ نکاح را نیز دارند

قاعده نفی عسر و حرج، محدوده قاعده، قانون مدنی