سارا سعادت فرد - کارشناس ارشد نقاشی

شهرها همواره در طول زمان و خصوصا در مشرق زمین تجلی حضور تعالیات و کمالات برتر انسانی بر زمین بوده اند. شهر به عنوان مکانی انسان ساخت که همواره محل تعامل و ارتقا کیفیات زندگی بشر بوده است ، به حدی که مفهوم «شهر» همواره به دلیل اهمیت و علاقه ساکنانش در کانون توجه بوده و نمودها و صور ذهنی هنرمندان از شهر در بسیاری از هنرها تجلی پیدا کرده است. بنابراین، بررسی صور شهر که به صورت نمادین در انواع نگارگری ها ، با توجه به جایگاه نمادها و چگونگی کاربرد آنها در دوره های مختلف بروز نموده قابل استناد و بررسی می باشد . به واقع این رشد شهرنشینی بدون تأمل بود که لطف حضور و شرکت در کانون های اجتماعی را از انسان ها دریغ کرد و نیاز مسلم آن ها به با هم بودن را بدون جواب گذاشت . سؤال اساسی پژوهش این بود که از چه آثاری و به چه شکلی صور «شهر» و نمود های تصویری از سکونتگاه های ایرانی در نگاره های مکتب هرات بروز و ظهور داشته اند و نگارگران آن دوره چه ویژگی ها و شاخص هایی را مورد توجه قرا رداده اند . برای پاسخ دادن به این پرسش به بررسی شیو ه های بیانی نگارگری در تبیین فضای شهری، بررسی تاریخ تصویر شهر و مقایسه نگاره ها با نمونه های بازنمایی شده در نگاره های آن دوره پرداخته ایم . به علاوه سعی شده معانی اجتماعی نمودهای فضای شهری بازخوانی معناشناسانه شود .پژوهش حاضر به شیوه ی بررسی و مطالعه ی اسناد و واکاوی در مفاهیم اصول بازنمایی شهر در نگاره های مکتب هرات پرداخته است و در نهایت به معرفی این شاخص ها در دوره های مختلف زمانی این مکتب تدوین گشته است.

مکتب هرات ، نگارگری ایران، اصول نگارگری هرات ، بازنمایی شهر در نگارگری