مسعود تابش - ستادیار گروه مهندسی عمران دانشکده فنی دانشگاه تهران
امیررضا صفرپورعرفانی - کارشناس ارشد گروه مهندسی عمران دانشکده فنی دانشگاه تهران

باتوجه به هزینه های هنگفت اجرای شبکه های آبرسانی و اهمیت تهیه و توزیع آب جهت مصارف گوناگون، لازم است شبک ههای توزیع آب بصورت واقعی مدل و تحلیل گردند. درحال حاضراز نرم افزارهای موجود صرفا به منظور تحلیل شبکه های آبرسانی در مرحله طراحی ودر شرایط ایده آل استفاده می شود. در حالی که بسیاری از مسائل و مشکلات مربوط به شبکه های آبرسانی در زمان بهره برداری و درشرایط غیرطبیعی اتفاق می افتند . بدین منظور وجود نرم افزاری که بتواند در شرایط بحرانی در زمان بهره برداری مانند زمان از کار افتادن پمپها، شکستگی لوله ها، خروج مخزن از مدار، قطعی آب بر اثر برنامه های صرفه جویی و … شبکه را بصورت واقعی تحلیل نماید، ضروری می باشد.نرم افزاهای مورد استفاده موجود در تحلیل هیدرولیکی شبکه های توزیع آب شهری براساس روش مبتنی بر تقاضا میباشند. در این روش بدون در نظر گرفتن تغییرات دبی – فشار در گره ها ، میزان تقاضا در هر شرایطی ثابت در نظر گرفته می شود. این مدلها در شرایط بحرانی قادر به تعیین میزان واقعی دبی های خروجی در گره های مصرف نمیباشد . به منظور رفع این نقص در این مقاله روش تحلیل هیدرولیکی مبتنی بر فشار که مقدار جریانات خروجی در هر گره ر ا متناسب با میزان فشار موجود در آن گره مشخص می سازد معرفی گردیده است. با در نظر گرفتن دو نوع مصرف کنترل نشده(مانند نشت)و کنترل شده (مانند مصارف انسانی)روابطی جهت دبی – فشار ارائه شده اند . با ادغام این روابط در دسته معادلات اصلی هیدرولیکی شبکه، میزان واقعی دبی های خروجی در هر گره قابل تشخیص می باشد . با استفاده از این روش رفتار هیدرولیکی شبکه های آب در شرایط بحرانی بخوبی مدل شده و ابزار مناسب و کارآیی در اختیار بهره برداران شبکه خواهد بود . در پایان با ارائه یک مثال نمونه تفاوتهای روش مبتنی بر تقاضا و روش مبتنی بر فشار در حالتهای با نشت و بدون نشت مشخص گردیده اند.

شبکه های توزیع آب شهری ، روش تحلیل هیدرولیکی مبتنی بر فشار و مبتنی بر تقاضا ، نشت خرابی مکانیکی ، آشفتگی هیدرولیکی