نغمه نوذر - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر
تقی آزاد ارمکی - استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران

هویت و ایجاد هویت در شهرها از طریق نمادهای طبیعی و انسان ساخت به عنوان یکی از مباحث مهمی است که در برنامه ریزی شهری و شهرسازی مطرح می گردد هویت شهری وجه تمایز یک شهر از شهر دیگر بوده و موجب حس تعلق مکانی شهروندان و مشارکت آن ها در توسعه شهر می شود بررسی سیر تکاملی این مفهوم در معماری ایران به عنوان یکی از کلیدهای اصلی راه گشای معماری امروزی ما می باشد چرا که هویت بشری مستلزم هویت مکان است و مکان بدون در اختیار نهادن امکانات غنی در تعیین هویت انسان ها نمی تواند کارکردی هویت پرداز ایفا نماید یکی از عناصر هویت ساز در شهرها نشانه های شهری یا نمادها هستند برج آزادی و برج میلاد در ایران نمونه هایی از نماد و نشانه های شهری هستند که معماری شاخص و قرار گرفتن آن ها در پایتخت ان ها را در تبدیل به نمادی با اهمیت به لحاظ معماری نموده است با توجه به نقش نمادهای شهری در شکل دهی به هویت شهر و ویژگی های خاص هویتی این دو بنای یادبودی و تعلق هر دو بنا به دوره معاصر شهر تهران در این مقاله به بررسی و تجزیه و تحلیل این دو بنا بر اساس مولفه های هویت ساز معماری ایرانی اسلامی پرداخته شده است و هدف سنجش میزان شایستگی این دو بنا از منظر هویت کالبدی به عنوان نماد شهر تهران است همچنین هدف دیگر این تحقیق دست یافتن به چگونگی روند بهره گیری از مولفه های هویت ساز در معماری دوره معاصر و در حد فاصل زمان ساخت دو بنای مذکور می باشد روش تحقیق در این مقاله تطبیقی بوده و مطالعات کتابخانه ای و میدانی و همچنین از طریق مشاهده و مصاحه با افراد ذی صلاح انجام شده است بر اساس پژوهش حاضر این مهم آشکار شد که برج آزادی بعد از گذشت 37 سال در هماهنگی کیفی و کمی بیشتری با مولفه های هویتی معماری ایرانی اسلامی نسبت به رقیب خود یعنی برج میلاد از منظر هویت کالبدی قدرتمند در جایگاه نمادشهر تهران ایستاده است

هویت،مولفه های معماری ایرانی اسلامی،نماد شهری،برج آزادی،برج میلاد