بهزاد وثوقی - استادیار دانشکده مهندسی نقشه برداری دانشگاه صنعتی خواجه نصیر طوسی
زهرا موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد نقشه برداری (گرایش ژئودزی) دانشگاه صنعتی خواجه ن

تا چند سال اخیر مطالعات مربوط به زلزله فقط از طریق داده های لرزه ی ثبت شده از زلزله های مختلف و داده های زمین شناسی مربوط به گسلها انجام می شد. اما در چند سال اخیر با پیدایش ژئودزی ماهواره ای دیگری مستقل از دو روش قبلی ایجاد گردده است. داده های ژئودزی ماهواره ای به دلیل قابلیت استفاده در مناطق دارای گسلهای ناشناخته و نهفته بسیار مورد توجه قرار گرفتند. در این روش با استفاده از بردارهای سرعت بدست آمده برای هر ایستگاه از طریق ژئودزی ماهواره ای می توان به تنسور نرخ استرین دست یافت که نشان دهنده میزان تغییر شکل می باشد. حال با توجه به رابطه تنسور نرخ استرین و نرخ ممان ژئودتیک، می توان نخ ممان را محاسبه نمود. ممان ژئودتیکی شامل تمام منابع تغییر شکل می باشد اما نمی توانند فرق بین لرزه و استرس لرزه را تشخیص دهد. ممان ژئوفیزیکی نیز از طریق مفهومی به نام گشتاور لرزه ای اسکالر(ممان لرزه ای اسکالر) تعیین می شود. این ممان می تواند گسلهای دفن شده را نیز نشان دهد و همچنین فقط مولفه های لرزه ای تغییر شکل را می بیند. سه روش ژئوفیزیکی و ژئولوژیکی و ژئودتیکی بدلیل نگاه متفاوت به مهندسی زلزله نرخ ممان را از سه روش مستقل تعیین می کنند که مقایسه آنها تفاوتهای سه روش را از جنبه های مختلفغ آشکار می کنند.

تنسورنرخ استرین ، تنسور ممان لرزه ای ، ژئودزی ماهواره ای ، ضخامت لرزه ای، نرخ ممان ژئودتیکی < نرخ ممان ژئولوژیکی < نرخ ممان ژئوفیزیکی < ممان لرزه ای اسکالر