تاثیر آموزه های اسلام در اخلاق سیاسی طی قرون اولیه اسلامی

آنچه در جهان جاهلیت و مقارن ظهور پیامبر اکرم (ص) بر جهانیان می گذشت، ملغمه ای بود از نفسانیات پست حکام و طاغوتیانی که در طول تاریخ با آموزه های پیامبران الهی به کرات به مبارزه برخواسته بودند. اخلاق در حکومت معنایی نداشت و به جز موارد معدود و انگشت شماری، عموم مردم مرعوب جبر و اجبار شاهان بودند. اسلام با ظهور خود الگویی از حکومت دینی هرچند در محدوده زمانی و مکانی کوچک برای همیشه تاریخ ارائه داد و رسول اکرم (ص) و در پی آن امیرالمومنین (ع) در اندک زمانی تغییراتی شگرف در خواسته های مردمی و انتظارات جامعه از حکومت ایجاد فرمودند. خلفا و حاکمان دوره اسلامی یا با تاسی به رفتار رسول خدا (ص) یا با اجبار ناشی از انتظارات عمومی منبعث از سیره پیامبر (ص)، بیش و کم از آن الگوی همیشگی تاثیر پذیرفتند و این مسئله موجب بروز تغییرات تدریجی در سیره حکومت های جهان حتی در کشورهای غیرمسلمان گردید. پرهیز بیشتر خلفا از گماشتن افرادی که سابقه جنایت و خونریزی یا فساد و گناه داشتند در مصادر امور، اجبار حکام اسلامی در استفاده از فقها و علما در مسند قضاوت و اجرای عدالت نسبی برای کسب محبوبیت، پرهیز از کشتار و جنایت در پیروزی ها و سعی بلیغ سرداران سپاه اسلامی در صلح و آتش بس و عدم درگیری، بازگشت دوره ای مفاهیمی مانند برابری و برادری و عمل به سیره و سنت و قرآن پس از مدتی بی اعتنایی، و از این قبیل موضوعات، مواردی است که در این مقاله به بررسی آن می پردازیم.

کلیدواژه ها:

اخلاق سیاسی ، حکومت ، اسلام ، پیامبر اکرم(ص) ، خلفای راشدین