فرزین سلماسی - دانشجوی دوره دکترا گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه شهیدچمران اهواز
محمود بینا - عضو هیئت علمی گروه آبیاری و آبادانی دانشکده شهید چمران اهواز

چنانچه مشخصات جریان در یک مقطع از کانال نسبت به زمان تغییر کنتد جریان را ناپایدار گویند. در صورتیکه تغییرات فوق بطور ناگهانی صورت پذیرد ، جریان را ناپایدار متغیر سریع (Rapidly - Varied Unsteady Flow) وچنانچه تغییرات به آهستگی انجا مشود، جریان راناپایدار متغیر تدریجی(Gradually - Varied Unsteady Flow) مینامند. ،اگر در اثر بهره بردار ی نادرس ت و یا غفلت اپراتور، مثلا در ی ک نیروگا ه و یا در ی ک ایستگا ه پمپاژ دبی جریان در کانال تغییر ناگهانی پیدا نماید،امواج (Negative or Positive surges) حاصله بطرف بالادست و یا پایین دست کانال حرکت نموده و نوسانات نامطلوبی درسطح آب پدید می آورند. این پدیده ناشی از ایجاد جریان نوع RVUF میباشد و در عمل بایستی تحت کنتر ل قرار گیرد. زیرا ممک ن اس ت موج ب تخری ب دیوار هکانالها و یا سایر تجهیزات گردد.این پژوهش نشان میدهد که با استفاده از تکنیک حساب - تغییرات و با ایجاد تغییر دبی(کنترل شد ه)جریان در یک انتهای کانال ، میتوان دامنه امواج(ناخواسته) بوجود آمده در انتهای دیگر کانال را کاهش داد و از خسارات احتمالی آن جلوگیری نمود. توضیح اینکه با بهره­گیری از این تکنیک میتوان امکان حداقل نمود ن نوسانا ت سطح آب ناشی از امواج نامطلوب را از قبل،ارزیابی و با یک سیستم رایانه­ا ی مانع از خسارات احتمالی درتأسیسا ت آبی گردید. در این تحقیق از معادلات ناپایدار حاکم برجریان متغیر تدریجی برا ی تقریب جریانهای متغیر سریع استفاده گردیده است . دقت عملی در کنترل جریان بستگی تام به برآورد ضررهای مالی ناشی از نوسانات سطح آب خواهد داشت.