غلامرضا نجاری شیراز - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران مهندسی و مدیریت منابع آب، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه
مهدی قنبرزاده لک - استادیار گروه عمران، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه ارومیه

ویژگی ها و شرایط حاکم بر فضای شهری و تراکم سرمایه گذاریهای انجام شده، توجه به برنامه ریزی مناسب در راستای ایمن سازیشهرها را ضروری ساخته است . تاکنون در جوامع مختلف به بحران هایی همچون زلزله، سیل، آتشفشان، سونامی، فجایعزیست محیطی و بیماریها و امراض انسانی توجه زیادی شده است، با این وجود توجه به عوامل رخداد سیلاب شهری نیاز به نگاه وبرنامه ریزی ویژهای دارد. منظور از سیلاب شهری، سیلابهایی است که نه بواسطه طغیان رودخانه و نه در اثر هجوم آب دریا ایجادمی گردند، بلکه اینگونه سیلابها به دنبال بارش شدید باران در سطح شهر و بدلیل غیر قابل نفوذ بودن سطوح، حادث میگردند. باتوسعه شهرها، سطوح نفوذپذیر طبیعی به سطوحی غیر قابل نفوذ، آسفالت، سنگ فرش و موزائیک تبدیل شده و از سوی دیگر،توسعه بیقاعده شهرها منتج به بر هم خوردن مسیر طبیعی جریانهای آبی توسط بافت شهر و ترکیب معابر و خیابانها می گردد. ایندو عامل به هنگام بارندگی، منجر به سرگردان شدن حجم زیادی از آب در سطح خیابان ها شده و نهایتا این حجم آب به محلات کمارتفاع شهر هدایت خواهد شد . اقدامات کنترلی و مدیریت سیلاب را می توان در سه دسته سازهای، غیر سازهای و ترکیبی تقسیم بندینمود. روش سازهای به کلیه فعالیت هایی اطلاق می شود که با احداث سازه های مهندسی، سعی در کاهش پیک سیلاب، افزایشظرفیت رودخانه و جلوگیری از طغیان آن و نیز انتقال و هدایت آب اضافی به مناطق دیگر، دارد. این روش ها که به روش هایسخت افزاری در کنترل سیل نیز معروفند، عموما قبل از وقوع سیل بکار گرفته می شوند . در این تحقیق عوامل موثر بر انتخاب نوع ومحل احداث سازه های مدیریت سیلاب شهری در مناطق حاشیه ای مورد مطالعه قرار گرفته و نحوه ارتباط این عوامل با شکل گیری وکنترل سیلاب و نیز ارتباطات داخلی و خارجی هر عامل با عوامل همسطح، بررسی گردید و در نهایت شبکه تصمیم سازی مطابق باروش تحلیل شبکه ای جهت کمک به متولیان امر تهیه شد.

سیلاب شهری، مدیریت، شبکه تصمیم سازی، سازه کنترل سیلاب، مکانیابی