زینب کرکه آبادی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان.
محسن نجارزاده - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد سمنان
ساسان مسعودی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد سمنان

اصولا ساختار هر شهر را می توان خروجی و محصول تفکر، عقیده و جهان بینی ساکنان آن دانست و از آنجا که ساختار شهرها از اهمیت و تاثیر بسزایی برخوردار است. امروزه برنامه ریزان برای هر نوع برنامه ریزی با توجه به ایدئولوژی حاکم بر جامعه به طراحی و خلق ساختار کالبدی آن می پردازند.طی سالیان اخیر در شهرهای کشورهای اسلامی با توجه به ایدئولوژی حاکم بر آن، به مهمترین عنصر شهر، یعنی مساجد توجهی نگردیده است. مساجد، طی این چند دهه برای انجام فعالیت های اجتماعی طراحی نشده اند، و به همین دلیل به ندرت می توانند پاسخگوی نیازهای اجتماعی باشند و غالبا با کمبود فضا و اغتشاش مواجه بوده و ارتباط فضا و فعالیت های مختلف از یک نظم و هماهنگی و سلسله مراتب منطقی برخوردار نیستند. در این مقاله سعی گردیده با توجه به مسلمان بودن اکثریت مردم ساکن در شهر تهران با استفاده از نرم افزار GIS به تحلیل و مشخص نمودن جایگاه مسجد به عنوان مهمترین عنصر جامعه اسلامی پرداخته و ضمن معرفی جایگاه واقعی آن به بیان محجوریت و محو شدن آن در فضای کالبدی شهر تهران(به عنوان نمونه موردی منطقه 5) اشاره گردد و در پایان با اولویت اقداماتی از قبیل کاربردی کردن مکتب اسلامی، آمایش با محوریت مذهبی، به بهبود این معضل کالبدی، اجتماعی بپردازیم

شهر اسلامی، تهران، ساختار، منطقه 5، آمایش