عوامل هویت ساز در معماری ایرانی ،نقش ایوان درخانه های سنتی مناطق کوهستانی ( نمونه موردی خانه های سنتی خرم آباد )

معمارى سنتى فضاى مادى و معنوى بشر را به گونه ای فراهم می کند که از خلوص و صمیمت، تعادل و آرامش برخوردار باشد، از جمله ی این معماری می توان به معماری موجود در خانه های سنتی اشاره کرد که دارای ویژگی های منحصر به فرد و زیبایی می باشند. هم معماری موجود در این خانه ها و هم عوامل تأثیرگذار در شکل گیری آنها ، همگی با توجه به نیازهای کاربران و موقعیت خانه ها شکل گرفته اند که از جمله ی آنها می توان به اقلیم هر منطقه اشاره کرد . بنابراین می توان گفت خانه های سنتی بیشترین سازگاری را با طبیعت و اقلیم دارند که این سازگاری به واسطه ی دیدگاه طبیعت گرایانه ی معماران این بناها می باشد. معماران با طراحی درست و توجه به آسایش استفاده- کنندگان توانسته اند در عین سادگی، پاسخگوی نیاز ساکنین خانه ها باشند. یکی از این فضاها ایوان خانه هاى سنتى مى باشد که کاربرى هاى چند منظوره ای دارد و فضای کاربردی و آرامش بخشی را در ساختمان ایجاد می کند . ایوان ها فضای نیمه بازجلوی اتاق ها می باشند که نماهای با ارزشی را در اطراف حیاط ها ایجاد می کردند و از لحاظ اقلیمی و ایجاد تعادل آب و هوایی نیز بسیار قابل توجه اند . مقاله حاضر که به روش کتابخانه ای ، تحقیقات میدانی و اسناد تصویری –توصیفی تهیه شده است ، ابتدا به شناخت ریشه های این فضا به لحاظ معنایی و نماد شناسی پرداخته و همچنین تاریخچه پیدایش ایوان در معماری ایران و بالاخص معماری خانه بررسی شده ، سپس معماری سنتی اقلیم مناطق کوهستانی وشهرستان خرم اباد با ذکر نمونه های موردی ، مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت به بررسی نقش ایوان در خانه های سنتی این اقلیم و تأثیر آن بر آسایش کاربران پرداخته که نتایج حاصل از آن نشان می دهد ، استفاده از ایوان در خانه ها از لحاظ اقلیمی ، زیبایی و کاربردی بسیار حائز اهمیت می باشد .

کلیدواژه ها:

ایوان ، فضای نیمه باز ، خانه های سنتی ، اقلیم ، عملکرد