علیرضا قاراخانی - عضو هیئت علمی گروه معماری واحد سوادکوه دانشگاه آزاد اسلامی سوادکوه ایران
انیس کشیری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه معماری واحد سوادکوه دانشگاه آزاد اسلامی سوادکوه ایران
زهرا دوستدارکلکناری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه معماری واحد سوادکوه دانشگاه آزاد اسلامی سوادکوه ایران

طراحی صحیح ساختمان ها و کالبد شهرها براساس اقلیم یکی از مباحث مهم در معماری است. در معماری سنتی ایران نیز موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی یکی از فاکتورهای مهم تلقی می شود. در این مقاله معماری همساز با اقلیم ایران در بناهای سنتی با نگاهی موردی به عمارت ذوالفقاری و بنای توفیقی در شهر زنجان و در اقلیم سرد و کوهستانی مورد بررسی قرار می گیرد. حوزه اقلیمی سرد و کوهستانی در جهت مقابله با سرمای شدید و جلوگیری حداکثری از اتلاف حرارتی شکل گرفته است. بر اساس نتایج بدست آمده در اقلیم زنجان بافت شهر و روستا متراکم و فشرده، فضاها کوچک و محصور، کف حیاط بناها از گذر پائین تر، طراحی بناها در جهت استفاده حداکثری از نور خورشید و استفاده از مصالح متناسب با اقلیم سرد و کوهستانی است. همچنین ساختمان ها عموما درون گرا، دارای بام های مسطح، سقف های کوتاه و ایوان و حیاط کوچک، دیوارهای قطور، اتاق های تو در تو، بازشوهای کوچک و به تعداد کم هستند. بنای توفیقی و عمارت ذوالفقاری نیز فارغ از تفاوت های جزئی، از اصول اولیه همسازی معماری سنتی ایران با اقلیم سرد و کوهستانی زنجان به خوبی بهره برده اند.

اقلیم سردوکوهستانی ، زنجان ، بناهای سنتی ، عمارت ذوالفقاری ، بنای توفیقی