اکبر کیانی - عضو هیات علمی جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زابل
فاطمه جوان پور - دانشجو کارشناسی ارشد،رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زابل

یکی از مسائل و مشکلات عمده در عصر حاضر در کشورهای جهان علی الخصوص کشورهای جهان سوم موضوع اسکان غیر رسمی است که در کشورهای مختلف به اسامی گوناگونی نامیده می شود و دلایل متفاوتی دارد بطوریکه بدون توجه به آن هر برنامه ای در جهت تغییر شرایط و اصلاح این جوامع با عدم موفقیت همراه بوده است. بافت های حاشیه ای با اسکان های غیر رسمی، به دلیل فرسودگی و نارسایی های کالبدی، کمبود خدمات و زیر ساخت های شهری مناسب از یک سو و شرایط نامطلوب زیست محیطی و انواع مسائل اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی از دیگر سوی، به شدت نیازمند اقدامات همه جانبه در جهت احیاء، توسعه و ساماندهی و به عبارت بهتر«تجدید حیات شهری » می باشند. پژوهش حاضر با موضوع بررسی بحران ها و چالش های حاشیه نشینی و تدوین راهکارهای تجدید حیات شهری در محدوده شهر زابل صورت گرفته است. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و بررسی های میدانی می باشد که در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای آماری و برای پردازش اطلاعات تحقیق از فن SWOT برای تدوین راهبردها و استراتژی های تجدید حیات شهری بهره گرفته شده است. نتایج نشان دهنده ان است شاخص های بیکاری و افزایش درآمد از بین شاخص های اقتصادی به ترتیب بیشترین و کمترین وزن را به خود اختصاص داده اند. همچنین از بین شاخص های اجتماعی شاخص های فرار از شرایط سخت زندگی و زمینه مناسب برای ازدواج به ترتیب بیشترین و کمترین وزن را به خود اختصاص داده اند. در حوزه تجدید حیات شهری نیز شاخص های فراهم نمودن خدمات بهداشتی و افزایش کیفیت مسکن شهری بیشترین و شاخص های سرمایه گذاری توسط دولت و تقویت معماری و گردشگری کمترین وزن را به خود اختصاص داده اندکه نشان دهنده ضعف، محلات حاشیه نشین شهر زابل از نظر تجدید حیات اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی در شهر زابل می باشد.

تجدید حیات شهری،حاشیه نشینی،راهبردهای برنامه ریزی،شهر زابل