بشیر بیگ بابایی - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان
کریم حسین زاده دلیر - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
هادی علیزاده باراندوزی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان

یکی از موضوعات حیاتی و چالش برانگیز قرن بیست و یکم در زمینه شهرسازی و برنامه ریزی شهری، پایداری شهری، فرم شهر (فشردگی وپراکنش) و حومه نشینی است. در واقع حرکتی از شهر ماشینی که موجب ناپایداری های زیست محیطی در سطح شهرها شده است، به سویپایداری شهری. به طوری که رشد ناموزون، گسترش افقی و پراکنده رویی در شهرها به یکی از مهترین دغدغههای مسئولین شهری تبدیل شدهاست. این مساله از سویی به خاطر اثرات منفی و چالش برانگیزی که برای شهر و اراضی کشاورزی اطراف شهر داشته است، و از طرفی چون از جمله مهمترین مشخصه های شهرهای پایدار، چگونگی رشد شهر و گسترش کالبدی آن است، لزوم هدایت آگاهانه و کنترل گسترش شهرها را دو چندان کرده است. لذا تحقیق پیشرو به دنبال بررسی و تبیین نظام توسعه فیزیکی شهر ارومیه از گذشته تا به امروز می باشد. بر همین اساس با استفاده از راهبرد توسعه پایدار به عنوان اصل هدایتگر این پژوهش سعی شده تا ارزیابی صحیحی از توسعه کالبدی شهر ارائه شود.هدف از این تحقیق نیز بررسی چگونگی توسعه شهر ارومیه در طول دهه های اخیرمی باشد که تلاشی در راستای رسیدن به این مهم می باشد که توسعه انجام گرفته در راستای رسیدن به پایداری می باشد یا بالعکس و اینکه این توسعه از نظم یکسانی برخوردار بوده است؟. بد ین منظور در ابتدا روند و الگوی توسعه شهر در ادوار تاریخی به عنوان پایه و اساس بحث مطرح گردید. سپس نحوه توسعه و توزیع کاربری های مختلف شهر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که شهر ارومیه در جریان توسعه از شتاب رشد کالبدی بی رویه ای برخوردار بوده و در جریان توسعه بافت های مختلف ناهمگونی را تجربه نموده است. همچنین نحوه توزیع و گسترش کاربری ها در سطح شهر نیز از نظامی تقریباً نامناسب پیروی کرده است.

ارزیابی، توسعه کالبدی، کاربری اراضی، شهر ارومیه