غزال راهب - استادیار مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی
محیا نظری - همکار مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی

همسازی با اقلیم در الگوی کالبدی و همچنین شیوه سکونت ساکنین سابقه ای دیرینه در این سرزمین دارد. بخش عمده ای از پهنه ی ایران در اقلیم گرم و خشک واقع شده است. معماری بومی این پهنه نمونه های متعددی از بهره گیری هوشمندانه از راهکارهای اقلیمی در جهت بهبود وضعیت آسایش در فضاهای مورد استفاده انسان را در خود دارد و تجارب ارزشمندی در زمینه هماهنگی با اقلیم و محیط طبیعی داشته که اغلب به صورت تجربی به دست آمده و می تواند الگوهای ارزشمندی برای معماری امروز ارائه دهد. تأمین شرایط آسایش در خانه های کویری با جابجایی فصلی و حتی روزانه ی ساکنین در فضاهای مختلف خانه فراهم می شده است. استفاده از قابلیت های مدلسازی فضاها این امکان را فراهم می نماید که از زاویه ای دیگر کاربری فضاهای یک خانه ی سنتی کویری مورد ارزیابی قرار گیرد. لذا این تحقیق به دنبال آن بوده است که در وهله اول، ارزیابی ای از راهکارهای سنتی در تامین آسایش حرارتی در شرایط بحرانی دما در اقلیم گرم و خشک در یک بنای مسکونی بومی با بررسی کمی شرایط حرارتی آن ارئه دهد. در این راستا الگوی سکونت ساکنین در گرمترین روز سال مورد بازخوانی قرار گرفته است. به منظور بررسی دقیق کارکرد بنا در تأمین شرایط آسایش در فصل گرما از ابزار تحلیل کمی استفاده شده و مدلسازی بنا و ارزیابی توسط نرم افزار Design building، انجام شد. خانه ی طباطبایی ها در شهر کاشان به دلیل برخورداری از الگوهای نسبتاً جامع خانه های بومی مناطق گرم و خشک برای شبیه سازی انتخاب شد. فضاهای مختلف این خانه بر حسب نوع عملکرد به 12 حوزه تقسیم و شرایط دمایی در ساعات مختلف روز در هریک از حوزه ها استخراج شده و نتایج آن با شرایط دمایی محیط بیرون قیاس شد. در ادامه، نتایج کمی با توصیفات کیفی به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفتند و با لگوی سکونت ساکنین بومی قیاس شدند

آسایش اقلیمی، الگوی سکونت، معماری بومی مناطق گرم و خشک