منوچهر اسکندر زاده - دانشجوی دکترای باستان شناسی، دانشگاه آتاتورک ترکیه
آمنه زال نژاد - دانشجوی مهندسی معماری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد میاندوآب

نوآوری انسان و تلفیق آن با تجربهاش باعث به وجود آمدن اثرهای خارق العادهای در بناها از جمله پلسازی انجامید. با بررسی پل های تاریخی ایران می توان نتیجه گرفت که عوامل مختلفی در شکل و نحوه ساخت آن نقش داشته اند. گاهی پل ها علاوه بر عملکردشان به نوعی تندیس نیز تبدیل می شدند. مقاله حاضر به بررسی پل لیلان چای واقع در آذربایجانشرقی، شهر لیلان که با شماره 8392 و در تاریخ 1382/2/9 به ثبت ملی رسیده،که از آثار دوره صفوی و در دوره قاجاریه بازسازی شده، پرداخته است. از خصوصیات این پل میتوان به سه دهنه بودن آن اشاره کرد که اندازه دهنه ها یکسان و جهت پل به صورت شمالی- جنوبی می باشد. ویژگی دوم به لحاظ داشتن خصوصیت فرهنگی و اجتماعی، مانند سایر پل ها می تواند موضوع خوبی برای شناخت بیشتر ساختار و معماری بومی این منطقه باشد. همچنین این پل یک پل ارتباطی میان چندین مکان بوده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که طاقهای بکار رفته در این پل از نوع جناغی می باشد. مصالح بکار رفته در آن عبارت است از آجر و سنگ، تراش دار، این پل به دلایل گوناگونی خصوصا به دلیل عدم درک و آگاهی از ارزشهای تاریخی آن، به شدت مورد بی حرمتی قرار گرفته، لذا در عرض یک زمان خیلی کم شاید بیش از دو بار از ناحیه پایه ستونها مورد تخریب قرار گرفته است. در این مقاله سعی شده پل لیلان چای از لحاظ معماری و سازه ای، مکانیابی، مطالعه و پیشینه تاریخی، نوع مصالح بکار رفته در آن مورد بررسی قرار گیرد.

پل ، طاق جناغی ، آذربایجان شرقی ، لیلان چای ، صفویه ، آجر