ابراهیم دلایی میلان - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه علم و صنعت ایران ،
مرتضی خلیلی - دکترای مهندسی حمل و نقل و ترافیک ، دانشگاه علم و صنعت ایران ، استان تهران ، شهر تهران

نام گذاری دهه چهارم انقلاب بنام پیشرفت و عدالت بیانگر این واقعیت است که عدالت و پیشرفت بدون یکدیگر فاقد ارزش است. توسعه ای که درآن عدالت نباشد پیشرفتی را در بر نخواهد داشت ؛ لذا پیشرفت بدون عدالت یعنی توسعه فقر. شبکه حمل و نقل عمومی به عنوان یکی از مهمترین سیستم های خدمات رسانی شهرها، نقش مهمی در تحقق عدالت اجتماعی شهرها ایفا می کند،از طرفی نیز مهمترین شاخص های عدالت اجتماعی در بستر شبکه حمل و نقل عمومی، زمان و هزینه می باشد که در ارتباط مستقیم با هم قرار دارند. اختصاص بیش از 34 درصد جمعیت شهر و نزدیک به 33 درصد سفرهای تولید شده در بستر مناطق 4 گانه 2-3-4-5 شهر تهران، سیستم حمل و نقل عمومی این محدوده را از اولویتهای ویژه در تحلیل توزیع خدمات شهری تلقی می کند.در جهت تحقق عدالت اجتماعی در بستر شبکه حملونقل عمومی مناطق ذکر شده ،این سوال مطرح میشود که: شبکه حمل و نقل عمومی (با تاکید بر مترو و BRT ) ،چه سطحی از منطقه را تحت پوشش قرار میدهد و به چه میزان در تحقق عدالت زمانی موثر بوده است؟پژوهش حاضر با استفاده از نرم افزار ARCGIS و با بهره گیری از متد تحلیل شبکه ای (Network-Analyst) به تحلیل سیستم حمل و نقل عمومی مناطق با استناد به استاندارهای دسترسی به ایستگاه ها پرداخته،و با استفاده از خروجی این مدل، نتایج پژوهش نشان می دهد؛ شبکه حمل و نقل عمومی موجود (مترو و BRT) سطح بسیار محدودی (حدود 17 درصد برخوردار از مترو و 11 درصد برخودار از BRT) از مناطق 4 گانه مورد بررسی تحت پوشش خدمات رسانی (با شعاع دسترسی 500 متر و حتی 1000 متر) قرار دارند، لذا دسترسی ساکنین سایر محله ها به ایستگاه ها در بازه های زمانی بسیار طولانی اتفاق میافتد که ناشی از عدم گسترش و توزیع متناسب با جمعیت این شبکه در سطح شهر تهران شده است که به دنبال آن تحقق عدالت اجتماعی را با چالش هایی مواجه کرده است.

عدالت اجتماعی ، حمل و نقل عمومی ، تحلیل شبکه ، شعاع خدمات رسانی