علی محمدی - دانشیار بخش مدیریت دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز
داریوش مولا - استاد بخش مهندسی شیمی دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز دانشگاه شیراز
عباس عباسی - استادیار بخش مدیریت دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه
کاظم عسگری فر - دانشجوی دکتری مدیریت دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز

با وجود قدمت صنایع شیمیایی در استان فارس، به نظر می رسد زنجیره ارزش توسعه همگنی نداشته باشد و هدف این مطالعه بررسی ابعاد ناهمگن زنجیره است. تعداد 581 واحد تولیدی زنجیره ارزش صنایع شیمیایی استان بر اساس استانداردهای بین المللی در پنج مرحله نفت و گاز، پتروشیمی، شیمیایی اساسی، پلیمرها و محصولات خاص کاربردی، 21 گروه تولیدی و 11 گروه مصرفی ترسیم شده است. از نمونه آماری 289 موردی، داده ها با استفاده از 141 پرسشنامه به روش گلوله برفی گردآوری و با روش بوت استرپ تکمیل و ارزش افزوده هر واحد بر اساس رابطه استوارت تعیین شده است. بر اساس یافته ها مرحله پلیمرهای کاربردی با 65/3 درصد واحدهای تولیدی بیشترین ومرحله پتروشیمی با یک درصد کمترین تعداد را دارند در حالیکه به ترتیب 54/1 درصد و ده درصد ارزش افزوده را تولید می کنند. در این زنجیره سهم محصولات واسطه بسیار کم و ناهمگنی در مرحله پلیمرها بیش از سایر مراحل است. در این زنجیره گروه کامپوزیت و رزین ها بالاترین ارزش افزوده نسبی را دارند. در بین 28 شهرستان استان بیش از 76 درصد واحدهای تولیدی و 89 درصد ارزش افزوده مربوط به شهرستانهای شیراز، سپیدان و مرودشت است. بیشترین کاربرد محصولات زنجیره در مواد اولیه صنعتی است که محصولات مراحل اول، دوم و سوم زنجیره را شامل می شود. سهم پایین محصولات آرایشی و بهداشتی، غذا و دارو، خودرو، سموم و کودهای کشاورزی و ارزش افزوده نسبی بالا در کامپوزیت ها، رزین ها و پلیمرهای پایه می تواند به عنوان اولویتهای سیاست گذاری توسعه زنجیره استان مدنظر باشد.

تحلیل زنجیره ارزش، صنایع شیمیایی، ارزش افزوده اقتصادی، استان فارس