سیدعباس متولیان - مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور
پیام طریقی - گروه اپیدمیولوژی و آمارزیستی، دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهدا
آرش صمدی - گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران
مازیار مرادی - گروه اپیدمیولوژی و آمارزیستی، دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهدا

حوادث ترافیکی دومین علت مرگ و اولین علت سال های عمر از دست رفته در ایران هستند. در سال ١٣٨٢ بیش از ٢٦٠٠٠ نفر از ایرانیان به علت حوادث ترافیکی جان خود را از دست داده اند. با درنظر گرفتن نسبت های متوسط جهانی، میتوان تخمین زد در ایران سالانه حدود ٤٠٠ هزار نفر به علت حوادث ترافیکی در بیمارستان بستری و ٢ میلیون نفر نیز دچار آسیب خفیف میشوند. کنترل پدیده ای به پیچیدگی حوادث ترافیکی که با این گستردگی و شدت سلامت جامعه را تحت تاثیر قرار داده است، احتیاج به رویکردی نظام یافته و همه جانبه دارد. براساس شواهد علمی "سیستم تروما" نظامی است که توانایی پاسخگویی مناسب به مشکل آسیبها (شامل ترافیکی و غیرترافیکی) را دارد. نشان داده شده است که سیستم تروما میتواند مر گهای قابل پیشگیری را به میزان ٥٠ % و مرگ ومیر کلی حوادث را حداقل به میزان 15-20%کاهش دهد. بر همین اساس، در برنامه توسعه سوم دولت صراحتًا به ایجاد سیستم تروما موظف شده است، اما متاسفانه این سیستم تا کنون در کشور راه اندازی نشده و به نظر میرسد که یکی از علل اصلی به اجرا در نیامدن آن، نبود شناخت کافی از این سیستم و حتی وجود برخی نگرشهای محدود و غیرعلمی به آن (نظیر محدود دانستن سیستم تروما به مراکز تروما) بوده است. بنابراین شناسایی اجزا و فرآیندهای اساسی این سیستم م یتواند به مسوولین و سیاست گزاران دیدگاه واقع یتر و عمل یتری نسبت به آن ارایه دهد. به این منظور، گروه پژوهشی تخصصی تروما در مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی تلاش کرده است تا با یک نگرش فرآیندی، سیستم تروما را در قالب چهار فرآیند اصلی و هشت فرآیند پشتیبان شرح دهد و تا حد امکان جزییات هر یک از این فرآیندها را با توجه به شرایط خاص کشور توصیف کند و یک مدل پایه برای سیستم تروما ( درایران پیشنهاد نماید. فرآیندهای اصلی سیستم تروما شامل: ١) پیش گیری از آسیب، ٢) مراقبتهای پیش بیمارستانی، ٣ مراقبتهای بیمارستانی و ٤ ) مراقبتهای پس بیمارستانی و فرآیندهای پشتیبان شامل ١) رهبری و مدیریت، ٢) نیروی انسانی تخصصی، ٣) آموزش و ترویج، ٤) مدیریت اطلاعات، ٥) مدیریت منابع مالی، ٦) پژوهش، ٧) تکنولوژی و ٨) آمادگی برای بلایا میباشند. درنهایت باید توجه کرد که شناخت عمی قتر سیستم تروما و فرآیندها و تعاملات آ نها، بدون همکاری و هم فکری کلیه سازمآ نهای درگیر امکا نپذیر نخواهد بود

سیستم تروما، مدیریت فرآیند