محمد رضا نورا - دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان دانشکده علوم پایه گروه زمین شناسی زاهدان ایران
بهروز صاحب زاده - دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید مطهری گروه علوم تجربی زاهدان ایران

سیستان در شرقی ترین سرزمین های ایران در مجاورت کشورهای افغانستان وپاکستان با حدود 1000 پارچه آبادی وپر تراکم جمعیتی با بیشینه درخشان از تمدن وفرهنگ با خاک مستعد وتوانمند آبرفت کهنسال رودخانه هیرمند وزمین های پر آب دریاچه هامون ، از گذشته ایام محل مناسبی برای کشت انواع محصولات کشاورزی وباغی پرورش انواع دام طیور وماهی وسکونت گاه انسان ومهد تمدن در شرق ایران زمین حیات تمدن وفرهنگ در این گستره جغرافیایی عمدتا تابع حجم آب های ورودی توسط رودخانه طویل هیرمند به دریاچه های هامون برده اینک با خشکسالی متوالی در شرق ایران وحذف آب ورودی توسط رودخانه های کوچکی وبزرگی که از کوه های واقع در سرزمین افغانستان شرچشمه می گیرند ومرگ تدرجی دریاچه های وسیع وکم عمق هامون در منطقه سیستان رفته رفته کشاورزی دامداری شیلات وصنایع دستی بومی و... از منطقه حذف شده افزایش روز افزون دمای محیط وزش بادهای شدید ودائمی همراه با گردوغبار فراوان سبب تخریب زمینهای مستعد کشاورزی وباغداری تدفین سازه های طبیعی ومصنوعی وحتی مسکونی مردمان در منطقه سیستان شده شیوع بیماری های حاصل از خشکی محیط وپراکنش وسیع وحرکت وسیع وطولانی مدت مکرر ومداوم ریز گردها در منطقه سبب مهاجرت گسترده انسانی ودر نهایت مرگ تدریجی تمدن وفرهنگ تاریخی شرق کشور پهناور ایران در منطقه مرزی سیستان می گردد

رودخانه هیرمند ،دریاچه هامون ،تمدن وفرهنگ بومی ،مهاجرت انسانی نابودی کشاورزی ،شیوع بیماری