مرتضی شجاری - استادیار گروه فلسفه دانشگاه تبریز

ابن عربی برمبنای وحدت وجود تعریف صوفیان ازتوبه را نقادی کرده است ازنظر وی هرفعلی ازهرموجود اگرچه خطا محسوب گردد فعل خداست نسبت دادن افعال به غیرخداد خطا است و باید ازآن توبه کرد ازانجا که فاعل حقیقی خداست توبه به معنای مشهور شرک خفی است زیرالازمه آن فرض وجود گناه یعنی فعل انسان است که مقتضای اثبات هستی انسان درمقابل هستی خداست پس توبه حقیقی برائت جستن ازاستقلال درهستی و استقلال درفعل است تائب حقیقی کسی است که رجوع وجودی عالم به حق تعالی را درک کند اگرچه خود درحال مخالفت امرالهی باشد یکی ازاسما الهی تواب است و چون هریک ازاسما الهی اقتضای مظهری دارد و حق تعالی دردنیا و اخرت دارای این اسما است عارف بالله دائما تائب است

توبه ، ترک توبه ، گناه ، پشیمانی ، وحدت وجود