محمدعلی کاوسی - دانشجوی دکتری رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی دانشگاه تربیت معلم تهران
امیر محمد جمالی - دانشجوی دکتری چینه شناسی و فسیل شناسی دانشگاه شهید بهشتی
امیر فیضی - کارشناس ارشد چینه شناسی و فسیل شناسی

سازند فهلیان یکی از مخازن مهم هیدروکربوری در جنوب باختر ایران است. براساس مطالعه پتروگرافی مقاطع نازک تهیه شده از خرده های حفاری چاه های آب تیمور 32، منصوری 6 و 57 و اهواز 307 و تفسیر لاگ های گاما و نوترون، پانزده میکروفاسیس کربناته در قالب چهار کمربند رخساره ای دریای باز، حاشیه شلف، لاگون و پهنه جزر و مدی و چهار رخساره ماسه سنگی، تفکیک و شناسایی شده است. توالی دیاژنتیکی سازند فهلیان به ترتیب شامل تشکیل سیمان دریایی، میکرایتی شدن دانه ها، انحلال در محیط دیاژنتیکی فرآتیک آب شیرین، تراکم مکانیکی و شیمیایی، سیمانی شدن در محیط دیاژنتیکی دفنی، انحلال فشاری، شکستگی های کششی (Tension gashes) ، انحلال مادستون کربناته و تشکیل کوارتز اتی ژن شکل دار همزمان با زایش هیدروکربور است. مطالعات انجام شده بیانگر آن است که تخلخل حاصل از دولومیتی شدن، تخلخل درون دانه ای، تخلخل ناشی از انحلال و شکستگی بعد از استیلولیتی شدن، در ایجاد نفوذپذیری و زون های نفت ده (Pay zone) نقش اساسی داشته است. مطالعات چینه نگاری سکانسی در ناحیه مورد مطالعه بیانگر آن است که نهشته های سازند فهلیان از سه سکانس رسوبی رده سوم تشکیل شده است. بررسی سکانس های رسوبی و روندهای دیاژنتیکی سازند فهلیان، بیانگر ارتباط مستقیم بین این فرآیندها و دسته های رخساره ای است. در دسته های رخساره ای متفاوت، فرآیندهای دیاژنتیکی خاصی غالب بوده که توسط محیط رسوبی کنترل می شده است. بیشترین میزان دولومیتی شدن در رخساره های حاشیه شلف در هنگام TST و همچنین در رخساره های جزر و مدی در زمان HST رخ داده است. سیمان های نسل اول بیشتر در زمان TST که تولید کربنات در پهنه های جزر و مدی کمتر بوده، تشکیل شده است. به دلیل نرخ بالای رسوبگذاری در رخساره های حاشیه شلف سیمانی شدن بیشتر در محیط دیاژنتیکی دفنی صورت گرفته است.