مریم جبلی - کارشناس پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور
محبت علی نادری شهاب - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور
علی اشرف جعفری - استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور
امرعلی شاهمرادی - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور

گونه Cymbopogon olivieri (Boiss.) Bor گیاهی است چند ساله که در مناطق گرم جنوبی کشور بویژه هرمزگان رویش دارد. جوانه زنی و استقرار بذر این گونه درعرصه های طبیعی به دلیل ریز بودن بیش از حد، قرار گرفتن در داخل پوشینه و شرایط سخت اقلیمی، با وجود درصدناچیز و موردی صورت می گیرد. کاه مکی به شدت مورد چرای دام قرار می گیرد و چرای شدید و تخریب عرصه رویشگاهی باعث از بین رفتن آن را فراهم می آورد. جمع آوری، حفظ و نگهداری بلند مدت بذر این گونه مهم مرتعی ، اقدامی مهم در جلوگیری از خطر انقراض آن می باشد. به منظور بررسی امکان نگهداری بلند مدت بذر این گونه در شرایط فراسرد(-196°C) ، بذور از رویشگاه طبیعی ان جمع آوری گردید. جهت ذخیره سازی بذر در فراسرد یا برودت (-196°C) از سه پیش تیمار Desiccation, PVS2 و 30% Glycerolهمراه یا شاهد استفاده گردید. بذور تیمار شده به مدت یک هفته، یکماه و یکسال درون ازت مایع نگهداری شدند. تعدادی از صفات مرتبط با جوانه زنی و استقرار بذر، پس از خروج بذور از شرایط فراسرد، در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بذر کاه مکی قابل نگهداری در شرایط فراسرد می باشد. در بررسی اثر پیش تیمارها در حفاظت از بذر در شرایط فراسرد، مشخص گردید تفاوت معنی داری بین پیش تیمارهای 30% Glycerol ، Desiccation وPVS2 برای اغلب صفات وجود دارد و بهترین پیش تیمار Desiccation با میانگین جوانه زنی 79/67% برای یکسال ذخیره سازی بذر در فراسردبود. در شرایط گلخانه با اینکه درصد استقرار بذور شاهد و فراسردی بالانبود لیکن نتایج نشان داد که بذر کلیه تیمارهای فراسردی در شرایط گلخانه مسقر می گردند.

فراسرد،بذر،ناگرد، کاه مکی، cryopreservation, Cymbopogon olivieri