روح اله عبداللهی - کارشناس ارشد، برق قدرت، دانشکده برق، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران (عضو هیات علمی و مدیر پژوهش موسسه آموزش عالی شهاب دانش - عضو نظام مهندسی
حامد امیراحمدی - کارشناسی، برق قدرت، دانشکده برق، موسسه آموزش عالی شهاب دانش، قم، ایران

الزامات نورپردازی برای تونل ها در طول ساعات روز و شب کاملا متفاوت است. طراحی سیستم روشنایی برای تونل در ساعات شب امری به نسبت ساده است و می بایست مقدار درخشندگی در سطح جاده به صورت ثابت بوده و برابر با مقدار درخشندگی جاده ای باشد که به تونل منتهی می شود، اما کنتراست قابل توجه نور بین روشنایی روز و تونل باعث می شود رانندگان هنگام نزدیک شدن به تونل سرعت خود را کاهش دهند این پدیده به نام حفره ی سیاه شناخته می شود، در این شرایط راننده نمی تواند درک درستی از شرایط داخل تونل با توجه به درخشندگی بالای بیرون آن داشته باشد برای غلبه کردن بر این شرایط پر تنش، بخش اولیه تونل که به آن ناحیه آستانه (Threshold Zone) گفته می شود، تا یک محدوده معینی که برابر با فاصله ایمن توقف (Safe Stopping Distance-SSD) است به میزان زیادی روشن می شود از آنجائیکه سیستم بینائی می تواند بسته به مقدار کاهش نور هنگام گذر از روشنایی روز به داخل تونل وفق پیدا کند، این زمان تطبیق هرچه تفاوت روشنایی بیرون و داخل تونل بیشتر باشد مدت زمان تطبیق نیز بیشتر خواهد بود و همچنین با توجه به سرعت مجاز داخل تونل هرچه سرعت خودروهای عبوری بیشتر باشد، طول ناحیه توقف نیز بیشتر خواهد بود. با تامین روشنایی زیاد در ورودی تونل راننده در بیرون از تونل، قادر به دیدن موانع احتمالی در درون تونل خواهد بود. در این مقاله روش نوین طراحی سیستم روشنایی تونل با رویکرد کاهش حفره سیاه ارائه شده است. به منظور مقایسه فنی و اقتصادی روش پیشنهادی با روش های طراحی کنونی از نرم افزار Dialux و اطلاعات چراغ های شرکت مازی نور استفاده شده است. نتایج نشان دهنده کارآمد بودن روش طراحی پیشنهادی نسبت به روش های موجود می باشد.

سیستم روشنایی تونل، کاهش پدیده حفره سیاه، فاصله ایمن توقف، نرم افزار Dialux، شرکت مازی نور