تعیین ویژگی های سلامت مرتع به کمک شاخص های اکولوژیک: دیدگاهی نوین در آنالیز و ارزیابی مرتع
- سال انتشار: 1383
- محل انتشار: سومین همایش ملی مرتع و مرتع داری ایران
- کد COI اختصاصی: RRMI03_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 1420
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه تربیت مدرس
دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
چکیده
مراتع اراضی ای با پوشش گیاهی بومی و پتانسیل طبیعی بوده و به عنوان یک اکوسیستم طبیعی مدیریت می شوند. در علم اکولوژی شناخت مفاهیم پایه و نیز ارزیابی اکوسیستم نقش مهمی در شناخت هر جه بهتر ساختار و عملکرد اکوسیستم دارد. با تغییر مفاهیم و نظریه های اکولوژی، علم ارزیابی مرتع نیز تغییر می کند. انجمن مرتعداری و نیز انجمن ملی تحقیقات آمریکا بر مبنای مفاهیم متفاوت شامل: حل، انتقال، آستانه و شاخص های اکولوزیک سلامت مرتع را تعریف کرد. این تعریف جایگزین تئوری های سنتی تعیین وضعیت مرتع شده و به طور گسترده ای از آن در مطالعات اخیر ارزیابی مرتع استفاده می شود. در این مفهوم با هدف تعیین سه ویژگی اکوسیستم های مرتعی (پایداری خاک و رویشگاه، توابع هیدرولوژیک و سلامت موجودات زنده) از 17 شاخص اکولوژیک، شامل شیار، الگوی جریان آب، تراس و خاک رفت، خاک لخت، خندق، فرسایش بادی در مناطق برداشت و رسوب گذاری، جابجایی لاشبرگ، پایداری خاک به فرسایش، هدررفت سطحی خاک و تخریب، ترکیب گیاهی، فشردگی خاک، گروه های ساختاری- عملکردی گیاهان، مرگ و میر گیاهانف مقدار لاشبرگ، تولید سالانه، گیاهان مهاجم و توانایی تولید مثل استفاده شده است. با توجه به نبودن آمار دراز مدت این مفهوم جدید به شکل مدلی کیفی و سریع بیان شد و این مفهوم در 6 مرحله در دو منطقه مرجع اکولوژیک و منطقه ارزیابی اجرا شده است. مهمترین هدف این مقاله به کارگیری این مفهوم در کشور بوده بنابراین با انجام مطالعات خاکشاسی و پوشش گیاهی در منطقه ورکش طالقان فرم های تعدیل شده شاخص ها در قالب 3 ویزگی اکوسیستم در 5 طبقه ارزشیابی و بیان شده است. هر 3 ویژگی بالاتر از آستانه اکولوژیک مورد نظر بوده و در طبقه حاد و غیر حاد قرار گرفتند. ویژگی سلامت موجودات به علت تخریب مرتع در وضعیت حادتری قرار گرفت. نتایج نشان می دهد وجود فرسایش شیاری، کاهش نفوذپذیری وچیرگی گیاهان مهاجم مهمترین عوامل تأثیر گذار در سلامت مرتع این منطقه می باشد.کلیدواژه ها
سلامت مرتع، پایداری خاک و رویشگاه، توابع هیدرولوژیک، سلامت موجودات زنده، ارزیابی، طالقاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.