حمیدرضا فرخ احمدی - مدیر گنجینه آب سازمان آب و برق خوزستان

خوزستان سرزمینی به دیرینگی تاریخ ایران وجهان،خاستگاه دو امپراطوری بزرگ فلات ایران (ِِ ایلامیان وپارسیان ) است . این استان متشکل از دومنطقه جلگه ای وکوهستانی می باشد . کوهستانهای آن ادامه رشته کوه زاگرس است که استانهای زیادی را دربرمی گیرد، و همچون سدی راه را،بر ابرهای باران زا می بندد ،به همین دلیل از میانگین بارش بالائی برخوردارند . سرآب وسر چشمه رودخانه هائی همچون کارون، دز، کرخه ،خرسان، بشار ، زهره، خیرآباد ،مارون ،زاینده رود ودهها چشمه سار ،تالاب ومسیل در این کوهها قرار گرفته اند . از این میان ، پنج رودخانه نخست کشوریعنی کارون، دز ، کرخه،جراحی ( مارون ) و زهره ( هندیجان ) در ادامه ی مسیر خود ، از دشت خشک وگرم خوزستان که در عین حال از خاک بسیار حاصلخیزی برخوردار است ،عبور و در نهایت در قسمت های پست منطقه ،که خلیج فارس، تالاب های شادگان وهویزه را تشکیل داده اند ، آرام می گیرند . دشت خوزستان بواسطه پست بودن از هوایی بسیار گرم وخشک و ًبعضا بیابانی، برخوردار است . گرمای طاقت فرسا از نیمه دوم اردیبهشت ماه آغاز و در ماههای تیر و مرداد به اوج خود رسیده ودر نهایت با فروکش کردن دما در نیمه دوم آبان ماه معتدل می گردد . متوسط درجه حرارت سالیانه دراین جلگه، حدود 33 درجه سانتی گراد وحداکثر دمای ثبت شد ه 56 درجه می باشد . عبور رودخانه ها از این دشت، وفور مواد غذائی و گسترش کشاورزی را در پی داشته، بگونه ای که کهن ترین پیشینه کشت و اهلی کردن گیاهان در فلات ایران با قدمتی حدود 12 هزار سال ، مربوط به تپه › چغا بنوت ‹ دزفول ، می باشد . بدین گونه خوزستان هستی ،عظمت وتمدن برجسته خود را مدیون عبور این جریانات سطحی میداند . بواسطه وجود اراضی حاصلخیز درجلگه خوزستان ، نیاز آبی بالای این جلگه وفرو افتادن رودخانه در اعماق مسیر حرکتی خود، تاریخ این استان همواره شاهد صحنه تنازع ، تلاش وفعالیت انسان برای مهار منابع آب ، کاست ن خطر سیلاب ، جلوگیری از شور شدن اراضی و در نهایت هدایت آبها به اراضی قابل کشت بوده است . ساخت دهها بند ، سد ، اباره ( پل آب بر ) ، قنات ، کانال ، تونل ، نهر و قمش ( کاریز رودخانه ای ) نشان دهنده آشنایی کامل بشر ساکن در این دشت با ع لوم مختلف مهندسی آب ، مدیریت بهره برداری از منابع آبی ،فنون آبخیزداری، زهکشی ومهار سیلاب ودریک جمله سازگاری وی با کم آبی در منطقه ای خشک، فراخشک ونیمه بیابانی است، که همچنان نیز بدون وقفه ،ادامه دارد .