صدیقه پوررضا - کارشناسی ارشد جانورشناسی دریا
نرگس امراللهی بیوکی - دانشیارگروه زیست شناسی دریا
محمدرضا طاهری زاده - دانشیارگروه زیست شناسی دریا

در سال‏های اخیر پایش اکوسیستم‏های آبی از سنجش کمی مقدار آلاینده در آب، رسوب و بافت ماهی به سنجش‏های کیفی اثرات آلاینده‏ها بر آبزیان و بررسی وضعیت سلامت آبزیان و نهایتاً اکوسیستم سوق پیدا نموده است. مطالعه حاضر به منظور بررسی پاسخ هیستوپاتولوژیکی آبشش خرچنگ Metopograpsus messor در مواجهه با آلاینده کادمیوم انجام شد. خرچنگ‏های بالغ با میانگین طول کاراپاس mm 98/1 ± 13/20 انتخاب شدند. آزمایشی در ارتباط با تأثیر فلز سنگین کادمیوم با سه تکرار انجام گرفت بدین صورت که، مقدار µg/lit5 کادمیوم به هر یک از آکواریوم‏ها اضافه گردید، همچنین، یک تیمار به‏عنوان شاهد نگه داشته شد. نمونه‏برداری از خرچنگ‏ها در2 مرحله کوتاه مدت (72ساعت) و بلند مدت (14 روز) پس از شروع آزمایش صورت گرفت. سپس نمونه‏های بافتی، در فیکساتیو بوئن، قرار داده شدند و پس از انجام مراحل معمول بافت‏شناسی، رنگ‏آمیزی به روش هماتوکسیلین- ائوزین انجام گرفت. اسلایدهای تهیه شده توسط میکروسکوپ نوری بررسی شدند. عوارض مشاهده شده در آبشش‏ها شامل: شکسته شدن سلول‏های پیلار و فروپاشی تیغه، هیپرپلازی، نکروز، کوتیکول جدا شده، چماقی شدن رئوس انتهایی آبشش، واکوئله شدن، بدشکلی در رأس آبشش‏ها و انحراف اندک تیغه‏ها بود. مقایسه بین گروه‏های مختلف زمانی نشان داد که، شدت آسیب‏های ایجاد شده در بافت‏های آبشش با افزایش مدت زمان در معرض‏گذاری افزایش می‏یابد

فلزات سنگین، آسیب‏شناسی بافتی، غلظت زیر کشنده، بیومارکر