نسرین قربان زاده - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی دانشگاه فردوسی مشهد
غلامحسین حق نیا - استاد گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
امیر لکزیان - دانشیار گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
امیر فتوت - استادیار گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

استخوان از مهم ترین ضایعات تولید شده در کشتارگاهها است که منبعی غنی از فسفر می باشد و با تبدیل شدن به پودر استخوان می تواند به منظور تأمین نیاز گیاهان به عنوان کود آلی به جای کود شیمیایی استفاده شود . فسفر بعد از نیتروژن مهمترین عنصر مورد نیاز گیاه می باشد و قابلیت دسترسی به آن اغلب به عنوان یک فاکتور محدود کننده برای تولید محصولات زراعی در سراسر جهان مطرح است و وجود آهک در خاک قابلیت دسترسی به فسفر را به وسیله گیاه کاهش می دهد . از این رو به منظور بررسی توان پودر استخوان در آزادسازی فسفر و تأثیر آن بر تأمین ف سفر مورد نیاز برای رشد گیاه ذرت، آزمایشی در قالب طرح کاملاَ تصادفی با 6 تیمار دربرگیرنده دو سطح از پودر استخوان 400) کیلوگرم در هکتار و 800 کیلوگرم در هکتار ) و دو سطح از پودر استخوان اسیدی 400) کیلوگرم در هکتار و 800 کیلوگرم در هکتار ) ، سوپر فسفات تریپل 200) کیلوگرم در هکتار ) و شاهد با 3 تکرار در شرایط آزمایشگاه و گلخانه انجام شد . نتایج نشان داد که آزادسازی فسفر فراهم در تیمارهای دارای پودر استخوان با تأخیر زمانی یک ماه نسبت به تیمار سوپر فسفات صورت گرفت و اسیدی کردن پودر استخوان منجر به تسریع و افزایش آزادسازی فسفر گردید . نتایج حاصل از کاشت گیاه ذرت حاکی از آن بود که اسیدی کردن پودر استخوان منجر به افزایش غلظت فسفر در اندام هوایی گیاه ذرت نشد ولی وزن خشک اندام هوایی در تیمارهای پودر استخوان اسیدی شده بیشتر بود . افزون بر آن وزن خشک اندام هوایی در تیمارهای پودر استخوان اسیدی و کود سوپر فسفات از نظر آماری در سطح %5 معنی دار نبود

پودر استخوان، فسفر، آزادسازی، ذرت