مهدی آسوده - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه گروه حقوق بین الملل مراغه ،ایران
صالح رضایی پیش رباط - استاد یار سازمان انرژی اتمی ایران

درتاریخ حقوق بین الملل نوین شاید کم ترنهاد بین المللی تاکنون توانسته باشدکه جایگاه رفیعی هماننددیوان بین المللی دادگستری رابه دست آورد. بدون تردید، درحال حاضر می توان ادعا نمودکه یکی از شاخص ها ومعیارهای معتبرشناخت حقوق بین الملل، یافته های این رکن قضایی بین المللی می باشد. این جایگاه رفیع دیوان به حدی بوده است که رئیس سابق دیوان ، قاضی هیگینز، درسخنرانی خویش درجریان مراسم شصتمین سالگردتاسیس دیوان، ازدیوان به عنوان ((فانوس دریایی اقیانوس حقوق بین المللی)) یادکرد. دیوان بین المللی دادگستری طی 70ساله حیات خویش به طرق مختلف موجبات بسط و توسعه قواعد بین المللی رافراهم ساخته است. دشواری اجتماعی اراده دولت ها و ابزارصریح درنبود یک قانوگذار مرکزی درعصره بین المللی موجب آن شده است که تفاسیرقضائی بین المللی ازاهمیت فوق العاده ای برخوردارباشند. این پدیده به ویژه درارتباط با قواعد بین المللی مرتبط باحاکمیت دولت ها بیشترملاحظه می شود. دراین زمینه دیوان بین المللی ازطریق رویه قضائی خویش تلاش برآن داشته است که ازیک طرف قواعد نانوشته حقوق بین الملل ویا به عبارتی حقوق عرفی، راشناسایی ومعرفی نمایدو ازطرف دیگر باارائه تفسیر ازمقررات بین المللی نوشته یابه عبارتی معاهدات، اجراء این دسته ازموازین بین المللی راتسهیل نموده است. یکی ازمهم ترین مفاهیم حقوق بین الملل که تاکنون توسط دیوان بین المللی دادگستری درراستای توسعه حقوق بین الملل مطرح شده ، مفهوم ((تعهدات عام الشمول)) می باشد. دیوان جدای ازطرح این مفهوم، تلاش کرده تادررویه خود، حدوحدود ودامنه آن رانیز مشخص نماید. مفهوم تعهدات( عام المشمول) رامی توان به تعهدات دولت ها درقبال جامعه بین المللی درکل معنی کرد .این گونه تعهدات به ویژه درزمینه حقوق بشربسیار مطرح وموثراست. تعهدات عام الشمول، تعهدات یک دولت درقبال کل جامعه بین المللی است. پذیرش تعهد عام الشمول یعنی قاتل شدن نوعی مسئولیت بین المللی جدیدبرای کنش گران بین المللی که با مسئولیت شناخت شده سنتی دولت ها متفاوت است . تعهدات مذکوربه مقوله صلاحیت جهانی معنا می بخشد وبسترسازقواعدی می شودکه الزام آن جهانی است.

دیوان بین المللی دادگستری، تعهدات عام الشمول، ارگاامنس