ادریس بذرافشان - استادیار عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
عبدالرحیم پرورش - دانشیار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
فردوس کردمصطفی پور - استادیار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
حسین کمانی - مربی عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

یکی از راه حل های مطمئن در جهت بی خطرسازی لجن ها و کاربرد آنها در خاک، فرآیند کمپوست سازی هوازی همراه با افزودن مواد حجیم کننده می باشد . در تحقیق حاضر که یک مطالعه تجربی در مقیاس عملی است، امکان تثبیت تکمیلی ( تهیه کمپوست ) لجن آبگیری شده تصفیه خانه فاضلاب جنوب اصفهان با افزودن خاک اره به عنوان عامل حجیم کننده مورد بررسی قرار گرفت . در این مطالعه لجن و خاک اره به نسبت های مختلف و به صورت کپه هایی با قطر 2/4 تا 3/6 و ارتفاع 1/2 تا 1/4 انباشته گردید . پارامترهایی چون درجه حرارت، درصد رطوبت، درصد مواد آلی، کربن، ازت، نسبت کربن به ازت بصورت هفتگی، شاخصهای بیولوژیکی نظیر کلیفرم کل، کلیفرم مدفوعی و سالمونلا در ابتدا و انتهای کودسازی و ارزش کودی و غلظت فلزات سنگین در پایان عملیات تعیین مقدار شدند . در طی عملیات کودسازی درجه حرارت به حدود 55 درجه سانتیگراد رسید و این دما برای حداقل 3 روز ثابت باقی ماند . از طرفی پارامترهایی چون درصد رطوبت، مواد آلی، کربن، ازت و نسبت کربن به ازت کاهش یافتند . شاخص های میکروبی نیز به میزان قابل ملاحظه ای در پایان عملیات کاهش یافتند به نحویکه در این ارتباط استاندارد کلاس A سازمان ح فاظت محیط زیست آمریکا ) ( USEPA را پوشش می دادند . نتایج حاصل از تحقیق حاضر حاکی از آن است که با استفاده از روش کودسازی هوازی ( بصورت کپه ای ) و استفاده از خاک اره به عنوان عامل حجیم کننده می توان لجن غنی از مواد آلی و نیز میکروارگانیسم های بیماریزا را به یک کمپوست مطلوب هم از نظر غلظت نوترینت ها و هم از نظر شاخصهای میکروبی تبدیل نمود و گام مهمی در جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی در زمینهای زراعی برداشت .

کمپوست هوازی، لجن فاضلاب، تصفیه فاضلاب