تحلیل و گونه شناسی سفالینه های محوطه ی شمس آل رسول آمل
- سال انتشار: 1391
- محل انتشار: نخستین همایش ملّی هنر تبرستان (گذشته و حال)
- کد COI اختصاصی: HONTAB01_014
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 712
نویسندگان
استادیار (عضو هیات علمی دانشگاه مازندران)
دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس و مدرس گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران
چکیده
آمل یکی از شهرستان های مرکزی استان مازندران است که بناها و محوطه های تاریخی و باستانی زیادی در آن واقع است که به سده های پیش از اسلام و دوره های مختلف اسلامی مربوط هستند. یکی از این بناها، بنای شمس آل رسول است که با پلان چهارضلعی و گنبد منشوری (که در حال حاضر فرو ریخته) در زمره ی مقابری است که ساخت آنها در مناطق شمالی ایران در قرون میانه ی اسلامی (قرن 5 الی 9 ه.ق) معمول و مرسوم بوده است. این مقابر که به آرامگاه های برجی شکل موسومند معمولاً بر روی محوطه های کهن ایجاد شده اند. بنای مقبرهی شمس آلرسول نیز در بافت قدیم آمل و در محله ی چاکسر و بر روی لایه های باستانی و قدیمیتر بنا شده است. در پیرامون این بنا، قطعات سفالی مربوط به دوره های مختلف تاریخی و به ویژه اوایل اسلامی مشاهده میشود. در سال 1387 سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران، مبادرت به خاکبرداری هایی جهت مرمت این بنا نموده است. در جریان این خاکبرداری ها، سفالینه های متعدد، متنوع و بعضاً منحصر به فردی به دست آمد. نگارندگان مقاله، این سفالها را از نظر فنی، تزئینی و زیباشناختی مورد بررسی قرار داده اند. از طریق این سفالها میتوان فناوری ساخت و تزیین سفال را در این منطقه در بازهی زمانی احتمالاً عصر آهن تا دوره های اولیه و میانهی اسلامی مطالعه نمود. جستار حاضر که بر اساس پژوهش های میدانی، مطالعات کتابخانه ای و مقایسه ی تطبیقی سفالها تدوین گردیده است به تحلیل و گونه شناسی این سفالینه ها می پردازد. مهمترین نتایج این پژوهش عبارتند از: الف بررسی اشکال و تزیینات سفالینه های این محوطه، یک گاهنگاری مقدماتی را از عصر آهن تا دوران اسلامی نشان می دهد؛ ب تنوع ظروف، نقشمایهها، تکنیکهای تزیین و همچنین کشف یک قطعه بدنه ی دفرمه (؟) در این مجموعه، احتمال تولید محلی سفالینه ها را تقویت می کند؛ ج شباهت میان نقوش تزیینی سفالینه های این محوطه با سفالینه های نیشابور و سمرقند در قرن 3 و 4 هجری و سفالینه های جرجان، روابط فرهنگی میان این محوطه ها را محتمل می سازد.کلیدواژه ها
آمل، بنای شمس آل رسول، تحلیل و گونه شناسی سفال، عصر آهن، دوران اسلامی، سفالگری اسلامی، مقابر برجی شکلمقالات مرتبط جدید
- تاثیر تحولات سیاسی و اجتماعی بر هنر قالی بافی دوره قاجار (بررسی موردی قالی داستان های شاهنامه موجود در موزه ایران)
- مطالعه تطبیقی فرش های شکارگاه موجود در موزه متروپولیتن با آرایه های گرفت و گیر کاخ هشت بهشت
- سهم سیاحان و مورخان در شناخت فرش های عصر تیموری
- اشاراتی به فرش در متون ایرانی پیش از اسلام
- نقش فرش در هدایای دیپلماتیک دربار صفوی با تاکید بر فرش های مسجد جامع استانبول
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.