امیر جعفرپور - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی ارومیه
جعفر عبدالهی شریف - دانشیار گروه مهندسی معدن، دانشکدهی فنی، دانشگاه ارومیه
علیرضا عیوضی - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی

در عصر کنونی با توجه به مسئله ی کمبود منابع آب، برای نیل به اهداف توسعه ی پایدار و دستیابی به اهداف کشاورزیو تولیدی می بایست از روش های زیست سازگار جهت استفاده ی بهینه از منابع آبی موجود بهره گرفته شود که از منظراقتصادی نیز از مقبولیت بالایی برخوردار باشند. استفاده از روشهای تصفیه ی طبیعی، به کارگیری مجدد فاضلاب هایتصفیه شده، جذب آلاینده های مختلف از آبهای مصارف شده در صنایع گوناگون ، جلوگیری از شیوع آلودگی هایزیست محیطی و تولید محصولات کشاورزی با آبیاری توسط پساب ها از جمله مواردی است که می توان به آنها اشاره نمود.در پژوهش حاضر، جهت رفع مشکلات زیست محیطی عدیده ی پسابهای کارخانه های تغلیظ مواد معدنی، مزایای فنی -اقتصادی استفاده از این پسابها برای تولید محصولات کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته است. در خلال این پژوهش ،آزمایش هایی برای کاربرد کشاورزی پساب کارخانه ی تغلیظ مجتمع مولیبدن- مس آذربایجان در سه سطح، چهار تکرار و بر روی هشت گونه ی گیاهی طراحی و به مرحله ی اجرا درآمده است. طی مطالعات انجام گرفته و با توجه به نتایج حاصلاز مراحل مختلف کشت گونه های گیاهی مزوعی، گندم به عنوان مناسب ترین گزینه از لحاظ دوام، رشد و جذب عناصرسنگین پساب معدن مس سونگون جهت کشت در پیرامون معدن مذکور انتخاب شده است. نتایج آزمایش ها حاکی از آناست که با کاشت این گونه ی گیاهی در منطقه، پساب ظاهرا بی ارزش معدن که گستره ی وسیعی از زمین های اطراف راآلوده کرده است، می تواند مورد استفاده ی بهینه قرار گیرد. استفاده از نتایج حاصل از این پژوهش، منجر به عدم نیاز بهحمل پساب به سد باطله، کاهش چشمگیر هزینه های بازسازی معدن، عدم نیاز به تأسیسات و تجهیزات پیچیده، کاهشهزینه های ساخت سدهای باطله و مهمتر از همه، کاهش عوارض زیست محیطی پساب اسیدی خواهد شد.

پساب معادن، تولید محصولات کشاورزی، گندم، معدن مس سونگون