بررسی نقش مادی و معنایی عوامل اقلیمی (آب و گیاه) در حیاط مرکزی خانه های بومی و پایدار حاشیه کویر

اگر بخواهیم به جوهره ی اصلی سازمان دهی فضا در فلات ایران و شهرهای کویری همچون یزد- کاشان- کرمان و ... اشاره کنیم، به صراحت می توانیم از ساختار حیاط مرکزی نام ببریم. این ساختارها که به صورت درهم تنیده و منظم و یکپارچه در داخل یک ساختار نامنظم (شهر) بوجود آمده اند، پاسخ مناسبی برای نیازهایی است که در زندگی روزمره مادی و معنوی ساکنان شان در اقامت در این بناها پدید می آید. فضای خالی حیاط در بناهایی که دارای ساختار حیاط مرکزی هستند به نوعی تجلی امر قدسی و حضور خداوند در زندگی سنتی انسان هایی است که به دنبال سلوک معنوی و کشف معنای توحید در کلمه شهادت «لا اله الا الله» و کشف معنای معاد که اعتقاد به گذشته به سوی ذات اقدس باری تعالی و حیاتی دیگر هست در جهانی دیگر در کلمه ی «انا الله و انا الیه راجعون» می باشد. حضور اجزای طبیعت بالاخص آب و گیاه در میان حیاط خانه ها که به صورت حوض و فرش هایی گسترده در برابر آسمان، انسانی را که به دنبال کشف حقایق هستی است یاری می دهد. حضور آب در مرکز این فضا به صورت آیینه ای در برابر آسمان بیکران الهی قرار گرفته اشاره ای است به دل انسان مرمن که دیده فقر رو به آسمان بیکران گشوده و حضور درخت، گل و گیاه اشاره ای است به بهشت وعده داده شده که تمام سختی های انسان مؤمن برای رسیدن به آن موعود الهی و قرب ذات اقدس اوست. این نحوهی حضور اجزای طبیعت در معمار سنتی درونگرا آن معماری را به عنصری مؤثر تبدیل کرده که همچون آیه ای درخشان در برابر انسان، حقیقت زندگی را به او یادآوری می کند.

کلیدواژه ها:

پایداری معماری ، بومی پایدار ، حیاط مرکزی