مهناز مشقی - دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

عواملی همچون ، رویکرد سودگرایانه نسبت به زمین ،نگرش کمی به مقوله مسکن و بویژه خانه شخصی، عدم توجه به معنا و کیفیت فضای مورد استفاده و غفلت از میزان تأثیرات روانی محیط بر انسان ،خانه این فضای ارزشمند و جزء فضاهای سودمندیهمچون حیاط را مورد کم لطفی و بی توجهی قرار داده است. حیاط که در خانه های تاریخی لازمه زندگی ایرانی بود و همچوناتاقی بدون سقف ،مأمن ساکنین خانه بود و امکان ارتباط آزاد و بی واسطه با طبیعت را میسر می ساخت یا به کلی از سازمانفضایی خانه حذف گردید و یا آنچه باقی ماند فضای بازی، در حد فاصل معبر ورودی و ساختمان بود که بیشتر جنبه عبوریداشت.این پژوهش ، با هدف بازشناساندن نقش حیاط به عنوان یک الگوی ارزشمند معماری که علاوه بر نقش اقلیمی دارای کارکردفرهنگی- اجتماعی است صورت گرفت.از این رو با نگاهی بر منابع پیشین در پی ارزش های از یاد رفته در ساحت سکونت معاصر با بهره گیری از روش تاریخی و توصیفی در کنار تحقیقات مشاهده ای و مقایسه ای میدانی به بررسی نقوش حیاط در سازماندهیخانه های تاریخی می پردازد.در این راستا، ابتدا به مطالعه ی عناصر اصلی خانه ایرانی و بررسی الگوی فضایی و ویژگی های خانه براساس آداب سکونت از منظر تاریخی پرداخته و سپس با بررسی میدانی تعدادی از خانه های تاریخی دوره قاجار (به علت حفظبسیاری از آثار معماری و امکان شناخت و فهم فرهنگ و زندگی آن دوره) به بازشناسی نقش حیاط در سازمان فضایی خانه هایامروز پرداخته شد.

حیاط ، خانه ایرانی، سکونت، سازمان فضایی، زندگی