داود سعادت - دانشجو دکتری معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
زینب ناظر - دانشجو کارشناسی ارشد معماری دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
کسری عاشوری - دانشجو کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر

پژوهش حاضر به بررسی راهکارهای رسیدن به خوانایی بصری با مقایسه مبانی و آثار معماری مدرن و پست مدرن میپردازد که یکی از مقوله های اصلی در نقد آثار معماری و فضاهای شهری است که در مانیفست های معاری مدرن و پست مدن مطرح شده است سپس به بررسی درک محیط و تفسیر آن از نگاه عموم مردم پرداخته می شود امروزه ارتقاء سطح کیفی فضاهای شهری از دغدغه های معماران و شهرسازان است. یکی از مهم ترین قلمروهای فضای شهری، بناها می باشند که نقش مهمی در شکل گیری هویت کلان شهری ایفا می نمایند. کیفیت کالبدی و بصری بدنه بر کیفیت ادراکی و فضایی بناها تاثیر بسزایی دارد. از این رو امروزه علاوه بر بعد عملکردی محیط، لزوم توجه به بار معنایی بناهای شهری همواره مورد تاکید قرار می گیرد. در طراحی بدنه ها رابطه میان عناصر ادراک شده، حاکی از قابلیت بالای نقش انگیزی در ایجاد تصویری به یادماندنی در ذهن بیننده است. حواس بصری مهم ترین نقش را در ادراک فضای شهری داراست، اغلب چیزهایی که توسط حس بصری دریافت می شوند به مدد خوانایی است. خوانایی فرم ها موجب تقویت ادراک بصری و شکل گیری تصویر ذهنی واضح و مطلوب از حضور در عرصه عمومی را در ذهن ناظران فضا موجب می شود. خوانایی می تواند به فضا یکپارچگی و وحدت بخشد و به دلیل تنوع رنگی به جا و حساب شده، آن را متمایز، سرزنده و قابل شناسایی کند. این مقاله با هدف ارائه معیارهای طراحی بدنه محورهای شاخص و پس از بررسی و مطالعه مفاهیم مربوطه، با بهره گیری از روش تحقیق کیفی و همبستگی در بستر مطالعات میدانی، ضمن شناخت عوامل موثر بر ادراک انسان از محیط کالبدی در طول شبانه روز و تحلیل ارزش های شکلی، کیفی و بصری فضا، راهکارهایی برای رسیدن به خوانایی به عنوان افزایش کیفیت بناهای معماری که واجد ارزش های شاخص بصری، با تاکید بر مولفه های کالبدی و الگوهای فعالیت پیشنهاد می کند که این مولفه ها قادرند با معنادار کردن فضای شهری و خوانایی فضا را افزایش داده و سبب شکلگیری احساس هویت و خوانایی مکان شده و ارتقاء روزافزون و پایدار کیفیت محیط حاصل شود.

فرایند ادراک، خوانایی، فرم . عملکرد، شفافیت، بداعت، طرحواره