رضا بزرگی پور - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر - کرج

تولید هاپلوئید و به دنبال آن دابلد هاپلوئید doubled haploids باعث دستیابی به هموزیگوتی مطلق ازگیاهان هتروزیگوت f1یاf3 درحداقل زمان ممکن میگردد ازنقطه نظر اصلاحی درگیاهان خودگشن همچون غلات دستیابی به لاینهای هموزیگوت میتواند باعث سرعت بخشیدن وهمچنین افزایش کارایی گزینش دربرنامه های اصلاحی شود درحال حاضر روشهای مختلفی ازقبیل کشت پرچم دانه گرده تخمدان تخمگ و حذف کروزومی برا یتولید هاپلوئید درگیاهان زراعی موجود میباشند شرایط لازم جهت انتخاب و بکارگیری یک سیستم تولید هاپلوئید برای برنامه های اصلاحی عبارتنداز: میزان کافی تولید هاپلوئید که ازنظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد /لاینهای دابلدهاپلوئید بدست آمده می بایست ازنظر سیتولوژیکی پایدار و طبیعی باشد/لاینهای تولید شده می بایست یک نمونه تصادفی ازگامتهای والدین باشند تولید هاپلوئید ازطریق کشت پرچم ساده ترین و معمول ترین روش می ب اشد که دربسیاری ازموارد میزان تولید گزارش شده قابل ملاحظه می باشند متاسفانه وابستگی ژنتیکی درغالب گزارشهای یادشده به چشم می خورد طوریکه فقط بعضی ازژنوتیپ ها نسبت به یک تکنیک کشت پرچم واکنش مطلوب نشان میدهند ازطرف دیگر ظهور گیاهان آلبینویک مشکل اساسی در این سیستم محسوب میشود تولید هاپلوئید ازطریق حذف کروموزومی مبنی برتلقیح بین دوگونه گیاهی می باشند که بعدازتلقیح ودرطول تشکیل جنین کروموزومهای یکی ازوالدین حذف گردیده و باعث ایجادجنین و بدنبال آن گیاهچه های هاپلوئید می شود تولید هاپلوئید ازطریق حذف کروموزمی برای اولین بار درجو درنتیجه تلاقی با جووحشی گزارش شد که بخاطر مزیت های آ« نسبت به روشهای دیگر موردتوجه قرارگرفت تولید هاپلوئید ازطریق حذف کروموزمی درگندم درنتیجه تلاقی با ذرت اخیرا درانگلستان گزارش شد درایران این روش تولید هاپلوئید درگندم مورد نظر موسسه اصلاح بذر میباشند پروژه تولید هاپلوئید در گندم با همکاری بخش غلات و بخش فیزیولوژی موسسه اصلاح بذر ازسال 1371 اغازگردیده و نتایج آن درمقاله جداگانه ارایه خواهد شد