محمد حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه ایلام،
وحید ناصری - دانشچوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه ایلام،
رضا منصوری - دانشجوی دکترای معماری، دانشگاه تربیت مدرس،

چگونگی ادراک محیطی اثر معماری یکی از مباحث مهم و پیچیده در حوزه روانشناسی محیط میباشد. خوانش یک اثر معماری توسط انسان و چگونگی ادراک آن، بنا به اندیشه، مذهب، فرهنگ و در کلامی جامعتر بسته به سنتهای جاری هر جامعه دارای معانی متفاوتی بوده و در ادوار گوناگون تاریخ و در سرزمینهای مختلف برداشتهای متفاوتی را موجب شده است. یک اثر معماری میتواند دامنه معنایی وسیعی را شامل شود؛ گاه یک عنصر عملکردی صرف است و گاه به یک عامل هویت بخش و در بیانی دیگر به یک معنا برای جامعه خود بدل میشود. اما پرسشهایی به میان میآید؛ این معانی چگونه از بنا به مخاطب خویش منتقل میشوند؟ نقش هر کدام از این عوامل – بنای معماری و انسان- در فرایند خوانش و یا ادراک چیست؟ چگونه یک انسان در زمانهای مختلف میتواند برداشتهای گوناگونی از یک بنای معماری داشته باشد؟ پاسخ به این پرسشها نیازمند توجه و اشراف کافی به فرایند ادراک و فهم محیط از سوی انسان و سازوکارهای مرتبط با آنها میباشد. لذا در این پژوهش سعی بر آن است تا با استفاده از مطالعات کتابخانهای و مرور نظریات اندیشمندان حوزه روانشناسی محیط به بررسی فرایند ادراک و عوامل موثر در آن پرداخته شود و سپس در ادامه به نقش یادگیری و آموختگی در ادراک اثر هنری در بیان ملاصدرا و تاثیر آن در فرایند ادراک میپردازیم.

روانشناسی محیط ، ادراک ، انسان ، معماری