هدی مسکار - کارشناس ارشد رشته ی سازه های آبی
رامین فضل اولی - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
علیرضا عمادی - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

کاهش ظرفیت ذخیره موثر آب، یکی از اثرات مهم رسوب گذاری در مخازن سدهاست. پیش بینی دقیق تر توزیع رسوب با استفاده از مدل های ریاضی که مبتنی بر معادلات حاکم بر جریان و رسوب و بر اساس حل ریاضی تمام پدیده های موثر در انتقال، توزیع، ته نشینی و آبشستگی رسوب بنا نهاده شده اند، صورت می گیرد. در مقاله حاضر، به منظور پیش بینی روند رسوب گذاری مخزن سد شهید رجایی، مدل شبه دوبعدی Gstars3.0 به دلیل داشتن خاصیت نیمه دوبعدی و شبه پایدار، قابلیت شبیه سازی انتقال رسوب در حالات عدم تعادل، استفاده از دامنه وسیعی از معادلات انتقال رسوب و همچنین تجربیات جهانی که برای حل بسیاری از مسائل مهندسی که در حالت شبه دوبعدی و نیمه پایدار با حداقل اطلاعات مورد نیاز، جهت آزمایش و کالیبراسیون مناسب است، پیشنهاد شده است. با استفاده از نقشه های توپوگرافی مخزن، دبی های ورودی و ترازهای سطح آب ماهانه، رابطه دبی- رسوب و بعد از کالیبره کردن مدل به کمک داده های هیدروگرافی مخزن سد شهید رجایی برای یک دوره ده ساله و با انتخاب نوع معادله ی حمل رسوب، تعداد لوله های جریان و تعداد محاسبات رسوب در هر گام زمانی از طریق آزمون و خطا، نحوه رسوب گذاری در مقطع طولی و مقاطع عرضی مخازن مورد بررسی قرار گرفت سپس مقدار و نحوه ی رسوب گذاری در مخزن برای یک دوره 50 ساله پیش بینی شده است.

مدل عددی Gstars3.0، روند رسوبگذاری، مخزن، سد شهید رجایی