رضا حاجی آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
مهدی ضرغامی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز

یکی از مهمترین مسائل مدیریت سدها، کنترل صحیح مقادیر آب خروجی از مخازن آنها در دوره بهره برداری می باشد. با توجه به سیاست مناسب بهره برداری از مخزن هر سد می توان حجم آب خروجی از آن را در زمان های مختلف بهینه نمود. الگوریتم های تکاملی به دلیل کارایی مناسب در حل مسائل پیچیده بهینه سازی امروزه به ابزاری مناسب برای حل این نوع مسائل تبدیل شده اند. یکی از این الگوریتم ها که در سالهای اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته روش الگوریتم ژنتیک چند هدفه با رتبه بندی نامغلوب است. در این تحقیق با توجه به قابلیت این روش در بهینه سازی چند هدفه، خروجی مخزن سد سفیدرود برای مدت یکسال و در بازه های ده روزه برای سال 1387 با در نظر گرفتن سه تابع هدف متفاوت شامل تامین نیاز پایین دست و تخلیه رسوبات به وسیله عملیات فلاشینگ و همچنین تولید انرژی برق آبی، مورد بررسی و بهینه سازی قرار گرفته است و پس از به دست آوردن نقاط بهینه پارتو با تعریف سناریوهای متفاوت بر اساس اهمیت اهداف اشاره شده، مسئله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این تحقیق برای مشخص کردن جواب نهایی از روش نش غیر متقارن استفاده شده و به کمک سناریوهای متعدد برای وزن اهداف برنامه بهینه برای استفاده از مخزن ارایه شده است. همچنین مقادیر رهاسازی مشاهداتی مخزن با سناریوها مورد مقایسه قرار گرفت و نتایج نشان داد که با همان تولید انرژی برقآبی مشاهداتی و نیز شاخص پایداری یکسان نسبت به رهاسازی مشاهداتی مخزن، می توان مقدار رسوب خروجی را افزایش داد لذا استفاده از این روش در سایر مطالعات توصیه می گردد.

بهره برداری مخازن، الگوریتم های تکاملی، بهینه سازی، نقاط بهینه پارتو، سد سفیدرود