تاق آهنگ و روش های پایدار سازی

یکی از تکالیف عمده نسل امروز به بیان قابل درک کشاندن تجربیات گرانقدری است که استادان سنتی برایمان به یادگار گذارده اند و یا هنوز به شیوه اسناد شاگردی در سینه دارند. اصولی که در پی سالها تجربه و هماوایی با اقلیم شکل گرفته اند و با پیشرفت های تکنولوژیک عصر حاضر رو به فراموشی هستند. دیربازی است که محققانی در این وادی گام برداشته اند. ولی ابعاد گسترده و عمق انچه که از گذشته به جای مانده است، مقوله ای نیست که پایایی داشته باشد. از همین رو کاوش در نمونه های باقی مانده به منظور درک روش های اجرایی و بازشناسی گونه های شکلی، روشی برای اشکار نمودن اصول نیارشی معماری سنتی به شمار می رود. کشور عزیز ما ایران در منطقه ای زلزله خیز واقع است. لذا معماران در طول تاریخ همواره سعی در ایجاد و تکوین گونه ای از معماری نموده اند که با خصوصیات اقلیمی تطابق داشته باشد. از مصالح بوم آورد استفاده نموده باشد و در مقابل زلزله و حرکات زمین پایدار باشد. لذا در این گام موفق به تکوین مسائل نیارشی گشته و در طراحی و اجرای پوشش ها به گونه ای پایدار دست یافته اند. در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی تهیه شده است، تاق آهنگ، یکی از ابتدایی ترین شیوه های پوشش آسمانه در تمدن ایران زمین به همراه تمامی ویزگی ها و جزئیات اجرایی اش معرفی شده است و روش های مقاوم سازی آن که موجب خلق سازه پایدار شده، مورد بررسی قرار گرفته است. بهره گیری از روش های گوناگون آجرچینی، ایجاد کنوسازی، کلاف بندی و احداث دیوارک های پشتبند، موجب استحکام بخشی سازه های تافی در زمان ساخت بنا شده است. لذا با توجه اینکه این اقدامات در سازه بنا پینهان هستند، کمتر مورد واکاوی قرار گرفته اند و برای درک رفتار سازه ای و نحوه اجرای آنها باید از نمونه های قابل مشاهده بهره برد. حال این نمونه ها می توانند از تاق های نیمه مخروبه در بناهای قدیمی انتخاب شوند و یا از تاق های در حال مرمت.

کلیدواژه ها:

تاق آهنگ ، آجرچینی ضربی و رومی ، کنوسازی ، کلاف بندی