خجسته مهدویان - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی دانشگاه آزاد اسلامی دامغان
کمال قاسمی بزدی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پنبه کشور، گرگان
حسین عباسپور - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

این پژوهش جهت بررسی اثر غلظت های مختلف هورمونی بر میزان کالوس دهی جنین ارقام پنبه ساحل، سپید و گلستان در شرایط درون شیشه ای انجام گرفت. جهت ریزنمونه موردنظر از جنین های 2 تا 5 روزه استفاده شد. بدین منظور حدود 5 روز پس از گرده افشانی و لقاح دانه گرده و تخمک، جنین های تازه تشکیل شده از مزرعه برداشت گردیدند و به آزمایشگاه منتقل شدند و پس از استریل سطحی با هیپوکلریت سدیم و شستشو با آب مقطر بر روی محیط کشت MS همراه با تیمارهای هورمونی NAA, 2,4-D و BAP قرار گرفتند. ریزنمونه ها پس از استقرار بر روی محیط کشت، به اتاقک رشد با دمای 2+25 درجه سانتی گراد و دوره نوری 16/8 ساعت تاریکی/روشنایی منتقل شدند. ریزنمونه ها بطور روزانه مورد بررسی قرار گرفتند و روند تشکیل کالوس برروی ریزنمونه ها هر هفته یادداشت گردید. ریزنمونه ها هر 2 تا 3 هفته یک بار به محیط کشت های تازه منتقل شدند. داده های حاصل شده در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار آنالیز گردیدند. براساس نتایج آنالیز واریانس داده ها، اختلاف معنی داری در سطح یک درصد در کالوس دهی جنین ها مشاهده شد. نتایج مقایسه میانگین کالوس دهی با استفاده از آزمون LSD نشان داد که ریزنمونه جنین رقم سپید با 99.1 درصد، بیشترین میزان کالوس دهی را دارا بود. در بین تیمارهای هورمونی نیز بیشترین میزان کالوس دهی مربوط به هورمون NAA و BAP با 89.2 درصد بود. در 2,4-D با غلظت های 0/5 و 1 با 100 درصد بیشترین میزان کالوس دهی را نشان داد.

پنبه، کالوس، هورمون، ریزنمونه، محیط کشت