حمیده جوادی - دانشجوی دکترای دانشکده ژنتیک- دانشگاه دولتی باکو
سید محسن حسام زاده حجازی - استادیار موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
مجنون بابایف - استاد دانشکده ژنتیک- دانشگاه دولتی باکو

جنس Thymus یکی از جنس های متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) است که در مناطق کوهستانی معتدل پراکنده اند گونه های این جنس به خاطر داشتن روغن های ضروری استفاده دارویی و صنعتی دارند. به منظور مشخص نمودن سطوح پلوئیدی و تعداد کروموزومی و مطالعه کاریوتیپ جمعیت های مختلف گونه Thymus kotschyanus و 12 جمعیت از این گونه از مناطق مختلف کشور ایران و آذربایجان انتخاب و جمع آوری شدند. نمونه های میکروسکوپی از مریستم نوک ریشه به روش اسکواش تهیه گردید سلول های میتوزی با میکروسکوپ BX50 با بزرگنمایی X100 مطالعه شدند برای هر جمعیت 4 تکرار در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که پایه کروموزومی در گونه Thymus kotschyanus و x=15 ، با سطوح پلوئیدی، دیپلوئید 2N=2X=30 ، و تتراپلوئید 2N = 4X= 60 می باشند. به استثنا جمعیت Thymus kotschyanus (3) که در کلاس تقارن 2B قرار گرفت بقیه جمعیت ها در کلاس تقارن 1A قرار گرفتند. تجزیه واریانس بر اساس صفات کاریوتیپی اختلاف معنی داری را در سطح احتمال 1% برای صفات SA ،LA ،TL و DRL نشان داد. در تجزیه به مولفه های اصلی دو مولفه اول بیش از 99% از تنوع حاکم بر جمعیت ها را توجیه کرد با برش دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای کل جمعیت ها در 2 گروه قرار گرفتند.

کاریوتیپ، کروموزوم، Thymus kotschyanus