روح الله شریفی - گروه گیاهپزشکی دانشگاه رازی کرمانشاه
سعید عباسی - گروه گیاهپزشکی دانشگاه رازی کرمانشاه
مسعود احمدزاده - گروه گیاهپزشکی دانشگاه تهران

عوامل کنترل بیولوژیک قادرند که گیاهان را در مقابل طیف وسیعی از میکروارگانیسم های مهاجم محافظت کنند. این عمل می تواند به صورت مستقیم با سرکوب بیمارگر یا به صورت غیرمستقیم با افزایش مقاومت گیاه صورت پذیرد. هدف این پژوهش تعیین نسبی سهم بازداری مستقیم یا غیرمستقیم ترکیبات فرار باکتری علیه Botrytis cinere در گوجه فرنگی است. بدین منظور اثر دزهای مختلف ترکیبات فرار روی اسپورزایی، رشد میسلیوم و جوانه زنی اسپور در محیط کشت PDA انجام شد و در نهایت اثر دزهای ترکیبات فرار روی بازداری بیماری روی میوه نیز بررسی گردید. اثر ترکیبات فرار روی اسپورزایی، رشد میسلیوم و جوانه زنی اسپور وابسته به دز بود و در غلظت های 6 و 7 باعث بازداری کامل این مراحل رشدی بیمارگر شد. اما غلظت های یک و دو ترکیبات فرار اثری روی این صفات نداشت. در مقابل حتی همین غلظت های پایین ترکیبات فرار قادر بود بیماری کپک خاکستری روی میوه گوجه فرنگی را مهار کند. در غلظت سه ترکیبات فرار شدت بیماری روی میوه تا 90 % کاهش پیدا کرد. با حذف ترکیبات فرار قبل از تیمار با بیمارگر هنوز 67% کنترل بیماری وجود داشت که نشان دهنده سهم القاء مقاومت به بیماری در میوه ها بود. تفریق این دو میزان بازدارندگی یعنی 19% از مهار بیماری سهم اثر مستقیم روی رشد قارچ روی میوه ها است. این پژوهش نشان میدهد که ترکیبات فرار عمدتاً با القاء مقاومت گیاه باعث حفاظت گوجه فرنگی علیه بیمارگر کپک خاکستری میشوند.

القاء مقاومت، بازداری مستقیم، ترکیبات فرار، کپک خاکستری، Bacillus subtilis