علی درینی - اعضاء هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان
مهدی آزادوار - اعضاء هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان

گوجه فرنگی به عنوان یکی از مهمترین محصولات کشاورزی منطقه جیرفت وکهنوج بصورت فضای آزاد، زیر تونلهای پلاستیکی کوتاه و در شرایط گلخانه ای کشت میشود. آفات و بیماریهای متعدد قارچی، باکتریایی و ویروسی از مشکلات تولید و توسعه کشت این محصول در منطقه مذکور به شمار میآیند. بیماری پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی(Curl Virus Tomato Yellow Leaf ) یکی از شایعترین بیماریهای ویروسی این محصول در جنوب استان کرمان است. تغییر تاریخ کشت به عنوان یکی از روشهای زراعی مناسب در تلفیق با سایر روشها نقش مهمی در کاهش خسارت این بیماری دارد. تاکنون تحقیقی در خصوص تعیین مناسب ترین تاریخ کشت گوجه فرنگی در این منطقه انجام نگرفته است. این تحقیق با هدف تعیین مناسب ترین تاریخ کشت گوجه فرنگی به منظور فرار از بیماری و کاهش خسارت بیماری پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی در شرایط کشت هوای آزاد شهرستان منوجان تدوین شده است. به همین منظور آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 5 تیمار در سه تکرار به مدت یک سال اجرا گردید. تیمار مورد بررسی، تاریخهای مختلف خزانه گیری (در 5 سطح) ، از 15 مرداد ماه به فاصله هر 15 روز یک بار و تاریخ انتقال نشاء به زمین اصلی بر اساس فنولوژیگیاه در مرحله 5 تا 6 برگی انجام شد. نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس نشان داد، بین تاریخ های مختلف کاشت از نظر شدت و درصد آلودگی تفاو.ت آماری معنیدار وجود دارد ، به طوریکه تاریخ کاشت اول بیشترین آلودگی و تاریخ کاشت پنجم کمترین آلودگی را نشان داد. همچنین بین تاریخ های کاشت اول تا سوم اختلاف آماری معنی دار وجود ندارد. بنا براین اگرچه تغییر تاریخ کاشت در محدوده نیمه مرداد لغایت نیمه شهریور نتوانست شدت خسارت را کاهش دهد، اما شدت خسارت و درصد آلودگی در تاریخ های کاشت چهارم و پنجم به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا نموده است. صرف نظر از تولید زودهنگام، تاخیر در تاریخ کاشت میتواند در کاهش خسارت تاثیر گزار باشد، که این موضوع ازلحاظ سلامت محصول و حفظ محیط زیست حائز اهمیت است. لذا با عنایت به اهمیت موضوع چنین استنباط میشود، تاخیر در تاریخ کاشت سبب کاهش جمعیت آفت شده و نهایتا موجب کاهش دامنه خسارت میگردد و استفاده از سموم را کاهش داده ومنجر به تولید محصول سالم تر میشود.

TYLCV ، انتقال نشاء، تاریخ کشت ،گوجه فرنگی، منوجان