پریسا مهدی پور - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم، ایران.

معماری یکی از شاخه های مهم هنر و فنون تمدن انسانی است که هزاره های متمادی تا به امروز مورد توجه جوامع انسانی بوده وسعی وافر در تکامل و گسترش آن شده است.در این میان معماری مذهبی جایگاه ویژه ای دارد.در ابتدا اگر چه مسجد بعنوان مرکز عبادی ، سیاسی ، علمی در طرحی ساده آغاز شد ، اما سنت های فرهنگی اقوام مختلف در طی یک قرن ، بناهای با شکوهی همچون مسجد جامع فهرج یزد ، مسجد اعظم سامرا و ... ساخته شد.مطالعه این مساجد ما را با بسیاری از نکات و مسائل فراموش شده عصر خود آشنا می سازد.چرا که هر بنا در وحله اول بیانگر نکات و مسائل تکنیی معماری عصر خود و در وحله دوم نمایانگراعتقادات و ذوق و سلیقه بانیان آن و بالاخره نشانگر ارتباط معماری با ویژگی های خاص جغرافیایی هر منطقه است. معماری اسلامی ، نمونه ای از رابطه میان هنر و دین را به دست می دهد که در تاریخ هنر دینی یا هنر به طور کلی یگانه است. هدف از پژوهش حاضر معرفی ویژگی های ساختاری مشترک بین دو مسجد جامع فهرج یزد و مسجد اعظم سامرا است.همچنیننحوه به کارگیری عناصر مشترک بین این مساجد مورد بررسی قرار گرفته است.حفظ و انتقال شاخص ها رعایت اصول بنیادین مشترک بین مساجد جامع فهرج یزد و مسجد اعظم سامرا است. در ادامه به سوال مطرح شده پاسخ داده می شود : 1 – مسجد جامع فهرج یزد با مسجد اعظم سامرا دارای چه ویژگی های ساختاری مشترکی هستند؟ شیوه تحقیق ، روش مطالعه تطبیقی و تحلیل محتوای متن ، همچنین مطالعه کتابخانه ای می باشد.عمده روش گرد آوری اطلاعات این پژوهش کتابخانه ای است و از ابزار فیش براداری و اسناد تصویری استفاده شده است.

معماری اسلامی ، مسجد جامع فهرج یزد ، مسجد اعظم سامرا