سیدهادی زرقانی - دانشیار جغرافیای سیاسی. دانشگاه فردوسی مشهد
فاطمه بخشی شادمهری - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی . دانشگاه فردوسی مشهد

امنیت از جمله نیازهای اولیه انسان است که در پرتو وجود و حضور آن،سایر استعداد ها شکوفا می شود.موضوعامنیت و نحوه تامین آن در جوامع انسانی از جمله دغدغه های اصلی حکومت ها بوده است و از همین رویاندیشمندان و صاحب نظران از یکسو و منابع دینی و الهی از سوی دیگر برای استقرار امنیت طرح ها و نظریه هاییرا ارائه کرده اند. یکی از نظریات مهم در بحث امنیت شهر و شهروندان، نظریه پیشگیری از جرم از طریق طراحیمحیطی است که مبتنی بر این فرضیه است که طراحی مناسب و استفاده از محیط ساخته شده و محیط اطراف میتواند سبب بهبود کیفیت زندگی از طریق پیشگیری از جرم و کاهش ترس از جرم شود. البته با گذشت زمان ایننظریه تکامل یافت و به جای توجه صرف به طراحی محیط فیزیکی به محیط اجتماعی و روانی نیز توجه و تاکیدویژه ای نمود.از سوی دیگر، در کنار نظریه های اندیشمندان مختلف، برخی متون دینی همانند اسلام نیز برایاستقرار امنیت در جامعه شهری در قالب آیات و روایات، به ارائه دستورات،آموزه ها و قواعد مشخصی پرداخته اند.این پژوهش از حیث ماهیت و روش توصیفی-تحلیلی محسوب می شود و اطلاعات پژوهش به شیوه کتابخانه ای ومبتنی بر منابع معتبر گردآوری شده است. در این پژوهش تلاش شده است تا دستورات دین اسلام برای استقرارامنیت در شهر در قالب نظریه «پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی» و با تاکید بر دو بعد کالبدی و اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد. در واقع سوال اصلی پژوهش این است که اسلام چه روش ها و راهکارهایی را برای برقراریامنیت از طریق طراحی محیطی پیشنهاد کرده است؟. نتایج پژوهش نشان می دهد، دین اسلام با ارائه دستورات،قواعد و آموزه های مشخصی در دو بعد کالبدی و اجتماعی، به تبیین یک جامعه و شهر امن می پردازد که رعایت آناز سوی مسلمانان می تواند در کاهش بروز جرم و استقرار امنیت تاثیر زیادی داشته باشد.

جرم، امنیت، نظریه، طراحی ، کالبدی –اجتماعی