لیلا ابراهیمی جمنانی - عضو هیئت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس
معصومه پسندی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس

عوامل طبیعی از مهم ترین عوامل موثر در شکل گیری و استقرار سکونتگاه های شهری و روستایی به شمار می آید. بسترهای طبیعی شرایط لازم را برای استقرار سکونتگاه ها ایجاد می کنند، ولی بعضی از آنها شرایط پایدار تر را نسبت به بعضی دیگر ایجاد می کنند. این پارامترها عبارتند از: شیب، ارتفاع از سطح دریا، ساختمان زمین شناسی، منابع آب، خاک و قابلیت اراضی می باشد. تاثیر این عوامل نه تنها بر استقرار سکونتگاه های انسانی بسیار مشهود است، بلکه بر روحیات و ویژگی های جسمی افراد مختلف نیز تاثیر گذار می باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد که برای بررسی معیار عوامل جغرافیای طبیعی و تأثیر آن در ساخت و ساز سکونتگاه ها در محدوده مورد مطالعه ابتدا ویژگی های جغرافیای طبیعی منطقه کلاردشت از قبیل موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی، شیب، زمین شناسی، گسل، خاک، اقلیم و هیدرولوژی مورد مطالعه قرار داده سپس عوامل مذکور با استفاده از مدل AHP مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج مطالعه و آنالیز داده ها و اطلاعات به وسیله مدل AHP نشان می دهد که از بین عوامل 9 گانه (سنگ شناسی، گسل، شیب، ارتفاع، جهت دامنه، رودخانه، بارش، دما، رطوبت) سه عامل ارتفاع، شیب، بارش نقش موثرتری در بین دیگر عوامل در پیدایش و چگونگی شکل گیری و توسعه شهر و سکونتگاه های محدوده مورد مطالعه و روند رشد دارند. با استفاده از نرم افزار GIS پراکندگی این عوامل بر روی نقشه ها به نمایش کشیده شده اند.

عوامل جغرافیای طبیعی، سکونتگاه، ساخت و ساز، GIS, AHP