مژگان جایز - دانش آموخته دکتری پیش از تاریخ دانشگاه تربیت مدرس
عمران گاراژیان - استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه نیشابور و پژوهشگر مهمان موسسه باستان شناسی خاور نزدیک دانشگاه فرای برلین

تل آتشی اولین استقرار نوسنگی بدون سفال کاوش شده در ناحیه بم، در بخش دارستان کرمان در جنوب شرقی ایران است. این محوطه در سال 1831 مورد کاوش قرار گرفت و نهشته های فرهنگی آن شامل 11 مرحله معماری است که همگی متعلق به یک دوره واحد پیشنهاد می شوند. در این مقاله جنبه های گوناگون مجموعه مصنوعات سنگی حاصل از کاوش در تل آتشی، شامل ساختار تکنولوژیکی، گونه شناسی و ریخت شناسی ابزارها و ابعاد مصنوعات معرفی می شود و تلاش می کنیم کارکرد محوطه و سازماندهی تولید ابزارهای سنگی را بازسازی نماییم. ویژگی صنایع سنگی تل آتشی فراوانی تراشه ها، استفاده از تکنیک فشاری در تولید ریزتیغه ها، فراوانی ابزارهای کولدار و هلالی ها که به وضوح به عنوان تیغه داس احتمالاً با استفاده از قیر طبیعی در دسته های چوبی یا استخوانی تعبیه می شدند، است. این مجموعه همچنین شامل سرمته های باریک از ریزتیغه ها، انواع خراشنده ها و ابزارهای چندکاره می شود. علاوه بر این در این مقاله دو پیش فرض را درباره ویژگی های تکنولوژیکی جوامعی که از الگوی استقراری یکجانشینی کامل فاصله دارند در زمینه مجموعه مصنوعات سنگی تل آتشی بررسی نموده ایم. درحالیکه در برخی مراحل استقراری در تل آتشی که به نظر می رسد یکجانشینی در فرایندی تدریجی رو به ترک محوطه پیش رفته باشد، افزایشی در ابزارهای رسمی و از پیش طراحی شده دیده می شود، در زمینه ابعاد و وزن ابزارها در مراحلی که بیش از همه نشانگر یکجانشینی کامل هستند، افزایش بسیار کمی مشهود است

نوسنگی، مصنوعات سنگی، تل آتشی، بم، ساختار تکنولوژیکی