داود نیک نژاد - عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه
حسن رحیمی - دانشیار دانشگاه تهران

الکترواسمز 1 پدیده ای است که در اثر آن کاتیونهای موجود در آب ویا کاتیونهای اضافی روی ذرات خاک اشباع ویا مرطوب بر اثر ایجاد اختلاف پتانسیل الکتریکی جریان مستقیم،به سمت کاتد حرکت کرده و مولکولهای آب را به همراه خود می برند .در نتیجه سبب جریانی از آب از آند به سمت کاتد می شوند، که این فرآیند بعنوان پدید الکترو اسمز شناخته شده است.نتایج حاصل از تحقیقات آزمایشگاهی کارآیی پدیده الکترواسمز را در انتقال رطوبت آز سفره آب زیرزمینی به خاک سطحی به عنوان یک روش آبیاری مورد توجه قرار داده است.در طرح تحقیقاتی حاضر که در شرایط صحرائی از سفره آب زیرزمینی به خاک سطحی به عنوان یک روش آبیاری مورد توجه قرار داده است. در طرح تحقیقاتی حاضر که در شرایط صحرایی به اجرا در آمده اند با قطب مثبت به شکل یک میلگرد فلزی در تماس با سفره آب زیرزمینی و کاتد یا قطب منفی به صورت شبکه فلزی در محدوده عمق توسعه ریشه در نظر گرفته شد، که با ایجاد اختلاف پتانسیل و میدان الکتریکی بین قطب مثبت یا سطح آب زیر زمینی و قطب منفی یا عمق توسعه ریشه گیاه امکان حرکت رطوبت به سمت گیاه مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر انتقال رطوبت،عوامل دیگری که در جهت نیل به این تحقیق مورد مطالعه وبررسی قرار گرفتند عبارتند از :تخمین انرژی الکتریکی مورد نیاز جهت بحرکت درآوردن مولکولهای آب در خاک و بررسی مسائل ایمنی احتمالی ناشی از آن وضعیت میدان الکتریکی در خاک، تاثیر پدیده الکترواسمز بر روی خواص شیمیایی خاک، عوامل موثر بر انتقال رطوبت شناخت و بررسی پارامترهای الکتریکیخاک و پدیده خوردگی .در این پژوهش آزمایشها با ولتاژ 150-100 ولت وجریان 3-2 آمپر به مدت 30 روز ادامه یافت.ولی بدلیل کافی نبودن میزان انرژی الکتریکی وفراهم نشدن سیستم تأمین انرژی مورد نیاز،تفاوت معنی داری در رطوبت وخصوصیات شیمیایی پروفیل خاک نسبت به زمان مذکور مشاهده نشد.ولتاژ وجریان الکتریکی مورد نیاز با استفاده از بسط خطی پارامترهای الکتریکی مدل آزمایشگاهی به ترتیب 500-300 ولت وجریان 80 آمپر محاسبه گردیده است.

آبیاری الکترواسمز